Vermestende depositie, 1981-2007

Actualisatie van vermestende depositie in afrondingsfase

Er is op basis van nieuwe, wetenschappelijke inzichten een nieuwe methodiek voor de berekening van de ammoniakdepositie. Dit heeft gevolgen voor de hoogte van de vermestende depositie. Deze pagina zal binnenkort met de resultaten voor 2009 worden geactualiseerd. Nieuwe depositiekaarten zijn al te raadplegen op de GCN-website.

• Uitleg over de nieuwe methodiek bij het Planbureau voor de Leefomgeving
• Kaarten voor de vermestende depositie in 2009, 2010, 2020 en 2030 op de GCN-website

Stikstofdepositie daalt niet verder

De landelijk gemiddelde stikstofdepositie, ook wel vermestende depositie genoemd, lag tot halverwege de jaren 1990 vrij constant rond de 3.100 mol stikstof (N) per hectare. Vanaf 1994 daalde de stikstofdepositie geleidelijk naar 2.200 mol per hectare in 2002. Vanaf 2002 is de depositie redelijk stabiel rond 2200 mol per hectare per jaar. De kleine variaties ontstaan vooral door weersomstandigheden. De doelstelling voor 2010 van 1.650 mol per hectare is vooralsnog niet dichterbij gekomen.

• Depositie van vermestende stoffen per verzuringsgebied en per provincie, 2007

Grote regionale verschillen in stikstofdepositie

In de Peel, de Gelderse Vallei en delen van de Achterhoek en Twente is de stikstofdepositie aanzienlijk verhoogd. In deze gebieden is er een hoge bijdrage van ammoniak (NH₃) aan de stikstofdepositie, afkomstig van de intensieve veehouderij. Ammoniak wordt op geringe hoogte uitgeworpen en heeft een hoge depositiesnelheid. Deze combinatie zorgt ervoor dat veel ammoniak dicht bij de bron neerkomt.

Oorzaken veranderende depositie

De daling in stikstofdepositie sinds 1981 is het gevolg van lagere emissies van zowel stikstofoxiden als van ammoniak.

• De emissie van stikstofoxiden in Nederland daalde sinds 1980 met meer dan 30%. Deze daling is het resultaat van maatregelen bij het verkeer, zoals de invoering van de katalysator aan het eind van de jaren tachtig, bij de industrie en in de energiesector.
• De emissie door agrarische bronnen in Nederland is in dezelfde periode met 40% gedaald. Vooral de laatste tien jaar hebben emissiebeperkende maatregelen voor een daling gezorgd. Tot deze maatregelen behoren verbeterde voersamenstelling, het gebruik van emissiearme stallen, het afdekken van mestsilo's en het direct onderwerken van mest bij de aanwending.

In 2004 - het meest recente jaar waarvoor herkomstberekeningen zijn gemaakt - werd de stikstofdepositie voor 64% veroorzaakt door Nederlandse bronnen. De Nederlandse landbouw draagt 46% bij aan de totale stikstofdepositie.

Beleid

De doelstelling voor de stikstofdepositie is 1.650 mol stikstof per hectare gemiddeld over de Nederlandse ecosystemen in 2010 (VROM, 2002). Van het areaal Nederlandse natuur is dan ongeveer 20% volledig beschermd (RIVM, 2001, 2004). De depositiedoelstellingen zijn berekend voor de emissiedoelstellingen van het NMP4 en het zijn tussendoelstellingen op weg naar een situatie waarbij 95% van de natuur in Nederland volledig is beschermd (VROM, 2002).
Onderzoek naar de oorzaken van het ammoniakgat heeft zich gericht op een verbetering van de emissieschattingen en de beschrijving van droge depositie. Recentelijk zijn meetresultaten beschikbaar gekomen waaruit blijkt dat tenminste 15 % van het gat kan worden verklaard uit een lagere depositie dan tot nu toe aangenomen. Daarnaast zou ca. 5% van het gat worden verklaard wanneer de emissie van afrijpende gewassen zou worden meegenomen. Het resterende verschil kan in het licht van onzekerheden in de berekeningen van emissies, deposities en metingen niet langer als een ammoniakgat worden gekwalificeerd. De consequenties van de nieuwe inzichten zijn in de huidige resultaten echter nog niet meegenomen.