Afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen, 2011-2019

Toelichting bij de gepresenteerde cijfers

De grafiek toont cijfers over de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen die berekend zijn door het CBS. Aanklikken van "download data" onder aan de grafiek roept een tabel op met meer gegevens over de afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen:

• Door CBS berekende cijfers voor 2010-2019 (CBS, 2021a)
• Door NVWA berekende cijfers voor 1998-2019 (NVWA, 2021)
• Door Nefyto berekende cijfers voor 1996-2017 (Nefyto, 2021)

Een toelichting bij de rol van elk van deze organisaties bij de berekening van de afzet cijfers is te vinden in de beschrijving van de berekeningsmethode in de technische toelichting. Daarnaast is meer informatie over de cijfers te vinden in het artikel Afzetcijfers gewasbeschermingsmiddelen vergeleken met andere bronnen (CBS, 2017a) en in de noten onder de tabel.

Totale afzet in 2019 iets lager dan in 2018

De totale afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen is in 2019, evenals in 2018, onder de 10 miljoen kg werkzame stof. De afzet in 2019 is 1 procent minder dan in 2018, toen de totale afzet ruim 9,4 miljoen kg bedroeg. De vier jaar voor 2015 schommelde de afzet rond 11 miljoen kg (CBS, 2020a).

Bestrijding van schimmels en bacteriën (fungiciden)

In 2019 is 3,9 miljoen kg aan middelen afgezet voor de bestrijding van schimmels en bacteriën. Dit is bijna 0,4 miljoen kg minder dan een jaar eerder. De middelen voor bestrijding van schimmels en bacteriën nemen al jaren het grootste aandeel in de totale afzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Het aandeel schommelt rond de 45 procent. Droge warme zomers leiden tot een lager gebruik, natte koude zomers juist tot een hoger gebruik.

Bestrijding van onkruiden en loofdoding (herbiciden)

In 2019 is 2,7 miljoen kg aan middelen afgezet voor het bestrijden van onkruiden en loofdoding. Dit is 0,24 miljoen kg minder dan in 2018. De afzet van middelen voor het bestrijden van onkruiden en loofdoding fluctueert jaarlijks, maar doorgaans minder dan bij de middelen voor schimmel en bacterie bestrijding. Het aandeel van de middelen voor onkruidbestrijding en loofdoding ligt al jaren rond de 30 procent.
Sinds 2016 is het professioneel gebruik van bestrijdingsmiddelen buiten de landbouw op verhardingen en in openbaar groen niet meer toegestaan. Dit heeft invloed op de afzet voor onkruidbestrijding.

Bestrijding van insecten en mijten (insecticiden en acariciden)

In 2019 is bijna 2,0 miljoen kg aan middelen afgezet voor het bestrijden van insecten en mijten. In 2018 was dit 1,6 miljoen kg. De afzet van middelen voor de bestrijding van insecten en mijten schommelt rond 2,2 miljoen kg. Het aandeel in de totale afzet is 20 procent. Het aandeel is flink verhoogd in de statistiek door het opnemen van minerale olie (als paraffine olie) in deze groep. De hoeveelheid minerale olie tegen plantenvirussen ligt sinds 2016 op een lager niveau.

Overige gewasbeschermingsmiddelen

De afzet van de 'overige middelen', grondontsmettingsmiddelen en plantengroeiregulatie en slakkenbestrijding , is 0,7 miljoen kg in 2019. Een jaar eerder was dit 0,5 miljoen kg. Gedurende de periode 2011-2013 was het 1,8 miljoen kg. De afzet van 'overige middelen' is daarmee de laatste jaren 1 miljoen kg lager dan in 2013, hetgeen een gevolg is van de veel strengere voorwaarden voor het toepassen van metam-natrium als grondontsmettingsmiddel.

Graadmeters gebaseerd op afzet

Sinds mei 2019 heeft de Europese Commissie indicatoren vastgesteld om daarmee het gebruik van laagrisico-stoffen te stimuleren en het gebruik van stoffen met hogere risicoprofielen te ontmoedigen. De indicator wordt als eerste toegepast op de afzetcijfers. De NVWA publiceert de gegevens voor Nederland op haar website (NVWA, 2020). Voor groene middelen ontwikkelde Nefyto een Graadmeter Groene Gewasbescherming (Nefyto, 2021).

Bepalende variabelen in de afzet van gewasbeschermingsmiddelen

Het verbruik van gewasbeschermingsmiddelen, en daarmee ook de verkoop ervan, wordt bepaald door een mix van variabelen. Schommelingen in de afzet komen door de jaarlijks wisselende gewasarealen binnen de landbouw, de mate waarin ziekten, plagen en onkruiden jaarlijks voorkomen, het beschikbare middelenpakket, en in hoeverre geïntegreerde gewasbescherming is toegepast. De relevantste variabele is het weer, als gevolg van elk jaar wisselende weersomstandigheden tijdens de groei van de gewassen.