Stikstofdepositie, 1990-2018

Trend

De landelijk gemiddelde stikstofdepositie bedroeg in 1990 nog ruim 2700 mol N/ha. De stikstofdepositie daalde tot niveaus onder de 1600 mol N/ha, maar is inmiddels ook weer gestegen tot het huidige niveau van 1730 mol N/ha. Dit komt doordat de depositie van gereduceerd stikstof sinds 2005 niet verder is gedaald en sinds 2009 zelfs stijgt.
Door meteorologische omstandigheden kunnen van jaar tot jaar variaties in de depositie optreden in de orde van grootte van 10%.
De daling in stikstofdepositie over de periode 1990 tot 2018 is het gevolg van lagere emissies van zowel stikstofoxiden als van ammoniak (zie Grootschalige luchtverontreiniging de "National Emission Ceilings": emissies, 1990 - 2021).

• De emissie van stikstofoxiden in Nederland daalde sinds 1990 met 64%. Deze daling is het resultaat van maatregelen bij het verkeer (o.a. invoering katalysator), bij de industrie en in de energiesector.
• De NH₃ emissie in Nederland is sinds 1990 met 64% gedaald Deze emissiedaling is het gevolg van maatregelen zoals verbeterde voersamenstelling, het gebruik van emissiearme stallen, het afdekken van mestsilo's en het direct onderwerken van mest bij de aanwending.
• Bovendien zijn de buitenlandse emissies van ammoniak en vooral stikstofoxiden in dezelfde periode afgenomen.
• De stagnatie van de daling sinds 2005 en de stijging sinds 2009 in ammoniakdepositie zijn vooral toe te schrijven aan hogere ammoniak uitstoot door uitbreiding van de veestapel.

Voor verschillende ecosystemen is de depositie hoger dan de kritische niveaus voor een goede natuurkwaliteit. De mate van overschrijding van de kritische depositiewaarden is te vinden onder Overschrijding kritische stikstofdepositie en Milieukwaliteit van landnatuur: stikstofdepositie, 1994-2022

Landelijk beeld in 2018

Regionaal komen grote verschillen voor in de stikstofdepositie. In Friesland, de Gelderse Vallei en de Peel komen deposities voor van ca. 4.000 mol N/ha per jaar. Dat komt door de hoge lokale ammoniakuitstoot van de intensieve veehouderij. Ammoniak (NH₃) komt op lage hoogtes vrij en deponeert snel. Deze combinatie zorgt ervoor dat relatief veel NH₃ dicht bij de bron neerkomt. De hoge emissie van stikstofoxiden (NO_x) in en nabij grote steden is de oorzaak van de hogere depositie in die gebieden.
 
Ruim 65% van de depositie is afkomstig uit Nederlandse bronnen. De Nederlandse landbouw levert met 46% de grootste bijdrage aan de stikstofdepositie in Nederland. Zie ook Herkomst stikstofdepositie, 2022.