Algemene fysisch-chemische waterkwaliteit KRW, 2015
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De algemene fysisch-chemische waterkwaliteit volgens de KRW is voor de meeste wateren onvoldoende. Een goede waterkwaliteit wordt in een 27% van de wateren gehaald. Vermesting is een van de belangrijkste oorzaken van een onvoldoende kwaliteit.
Bekijk ook de interactieve kaart voor de waterkwaliteit.
Fysisch-chemische waterkwaliteit onvoldoende
De fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater is bij 196 van de 711 waterlichamen goed. Bij de andere waterlichamen is de kwaliteit onvoldoende. De fysisch-chemische kwaliteit wordt alleen meegenomen in de beoordeling van de ecologische toestand van de KRW als alle biologische elementen op orde zijn. De resultaten zijn gebaseerd op de definitieve rapportage voor de stroomgebiedsbeheerplannen 2016-2021. De eerste rapportage was in 2009 en de volgende rapportages zijn in 2021 en 2027.
- Waterkwaliteit KRW, 2022
- Europese Kaderrichtlijn Water
- Biologische waterkwaliteit KRW, 2021
- Chemische waterkwaliteit KRW, 2021
- Kwaliteit specifieke verontreinigende stoffen KRW, 2021
- Oppervlaktewater in Nederland
Belangrijkste stoffen
De belangrijkste stoffen in de fysisch-chemische beoordeling zijn stikstof en fosfor. Deze stoffen zijn in ongeveer de helft van de waterlichamen onvoldoende. Voor deze stoffen wordt het gemiddelde van het zomerhalfjaar beoordeeld. In de zoute wateren wordt in plaats van totaal stikstof het gemiddelde van het winterhalfjaar van opgelost anorganisch stikstof (DIN) beoordeeld, fosfor wordt niet beoordeeld. Het doorzicht wordt alleen in meren beoordeeld. Het doorzicht is vaak onvoldoende door de groei van algen, waardoor het water troebel wordt.
Fysisch-chemische waterkwaliteit verbetert
De fysisch-chemische kwaliteit is verbeterd sinds 2009, waarbij het percentage waterlichamen met een goede kwaliteit is toegenomen met 11 procent; het percentage waterlichamen met een slechte kwaliteit is ongeveer gehalveerd. Een vergelijk tussen beide beoordelingen voor de stikstof en fosfor beoordelingen wordt bemoeilijkt door veranderingen in de normen en de methode van aggregeren. De normen voor stikstof en fosfor in beken zijn aangescherpt ten opzichte van 2009, maar in tegenstelling tot 2009 volstaat het als één van beide goed is. Ondanks deze aanscherping van de normen heeft een groter deel van de waterlichamen een goede beoordeling voor stikstof of fosfor. In de periode 2009-2015 voldoen aanzienlijk meer waterlichamen aan de doelen voor zuurstof, temperatuur en chloride en een klein aantal waterlichamen aan de doelen voor doorzicht. Bij de beoordeling van de zuurgraad voldoen minder waterlichamen aan de doelen.
- Vermesting in meren en plassen, 1980 - 2014
- Vermesting van oppervlaktewater, 1990 - 2021
- Vermesting in grote rivieren, 1970-2014
- Temperatuur oppervlaktewater, 1910 - 2019
Belangrijkste oorzaken slechte waterkwaliteit
De belangrijkste oorzaken voor de matige tot slechte kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn:
- Vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. De nutriënten zijn afkomstig van de uit- en afspoeling van meststoffen van landbouwgronden en van de lozing van huishoudelijk afvalwater. Door de zuivering van rioolwater zijn de emissies van huishoudelijk afvalwater de afgelopen 30 jaar sterk afgenomen en nu is de uit- en afspoeling vanuit landbouwgronden de belangrijkste bron van nutriënten.
- Een slecht doorzicht komt door overmatige algengroei, welke ook weer door vermesting wordt veroorzaakt.
- De watertemperatuur is soms te hoog door lozing van koelwater door elektriciteitscentrales of industrie. Beken hebben soms een te hoge watertemperatuur doordat ze gestuwd zijn en niet beschaduwd zijn.
Bronnen
- Helpdesk Water (Kaderrichtlijn Water)
- Rijkswaterstaat
- Evers, C.H.M., Knoben, R.A.E., Herpen, F.C.J.v., 2012. Omschrijving MEP en maatlatten voor sloten en kanalen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- Molen, D.T.v.d., Pot, R., Evers, C.H.M., Nieuwerburgh, L.L.J.v., 2012. Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- IenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Rijndelta. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Maas. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Schelde. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- IenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Eems. Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Den Haag.
- Gaalen, F. W. van et al. (2016), Waterkwaliteit nu en in de toekomst. Eindrapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, Den Haag: PBL.
- Puijenbroek, P. van (2014), De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater beoordeeld volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW), PBL, Den Haag.
- Puijenbroek, P.J.T.M. van, Cleij, P., Visser, H., 2014. Aggregated indices for trends in eutrophication of different types of fresh water in the Netherlands. Ecological Indicators 36, 456-462.
- Helpdesk water, website Kaderrichtlijn Water
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Fysisch-chemische waterkwaliteit van het oppervlaktewater, KRW
- Omschrijving
- De algemene fysisch-chemische waterkwaliteit is een onderdeel van de Kaderrichtlijn Water rapportage. In deze maatlat zijn verschillende deelmaatlatten opgenomen.Stikstof, fosfor en anorganisch stikstof zijn indicatoren voor vermesting. Doorzicht wordt bepaald door de groei van algen of door hoge gehalten van slib of organisch stof. Zuurstof wordt beïnvloed door vermesting en organische verontreinigingen en bij te lage gehalten is het acuut dodelijk voor alle waterdieren. De watertemperatuur is belangrijk voor vissen en macrofauna.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL, auteur Peter van Puijenbroek
- Berekeningswijze
- Per waterlichaam is de beoordeling uitgevoerd. Stikstof, fosfor, zuurstof, doorzicht en chloride zijn gebaseerd op het zomerhalfjaar. Anorganisch stikstof voor de zoute en brakke wateren is gebaseerd op het op de periode december t/m februari. De berekeningswijze is vastgelegd in de standaard protocollen van de KRW. Zie de referenties van de STOWA, 2012.In de beoordeling van 2009 is de fysisch-chemische maatlat berekend met het one-out-all-out principe. In deze beoordeling is eerst het tussenoordeel nutriënten berekend op de beste beoordeling van stikstof en fosfor, waarmee vervolgens de fysisch-chemische kwaliteit is beoordeeld.
- Basistabel
- Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Definitieve resultaten afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/, data gedownload november 2015
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- 6 Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- IenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Rijndelta. Ministerie van Infrastructuur en MilieuIenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Maas. Ministerie van Infrastructuur en MilieuIenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Schelde. Ministerie van Infrastructuur en MilieuIenM, 2015. Stroomgebied beheerplan. Eems. Ministerie van Infrastructuur en MilieuGaalen, F. W. van et al. (2016), Waterkwaliteit nu en in de toekomst. Eindrapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water, Den Haag: PBL.Puijenbroek, P. J. T. M. van, P. Cleij, and H. Visser. 2014. Aggregated indices for trends in eutrophication of different types of fresh water in the Netherlands. Ecological Indicators 36:456-462.Puijenbroek, P. J. T. M. van, C. H. M. Evers, and F. W. van Gaalen. 2015. Evaluation of Water Framework Directive metrics to analyse trends in water quality in the Netherlands. Sustainability of Water Quality and Ecology 6:40-47.Puijenbroek, P. van (2014), De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater beoordeeld volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW), PBL, Den Haag.
- Betrouwbaarheidscodering
- B: Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2016). Algemene fysisch-chemische waterkwaliteit KRW, 2015 (indicator 0252, versie 15, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
