Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2013
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De algemene fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater is voor de meeste wateren onvoldoende. Een goede kwaliteit wordt in een derde deel van de wateren gehaald. Vermesting is een van de belangrijkste oorzaken van deze onvoldoende kwaliteit.
Fysisch-chemische kwaliteit onvoldoende
De fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater is bij 245 van de 713 waterlichamen op alle onderdelen goed. Bij de andere waterlichamen is de kwaliteit op minimaal één onderdeel onvoldoende. De fysisch-chemische kwaliteit moet worden betrokken bij de beoordeling van de ecologische kwaliteit van de KRW indien alle biologische elementen op orde zijn. Deze resultaten zijn gebaseerd op tussentijdse gegevens van de periode 2009-2013. De eerste rapportage was in 2009 en de tweede rapportage is in 2015.
- Waterkwaliteit KRW, 2022
- Europese Kaderrichtlijn Water
- Kwaliteit specifieke verontreinigende stoffen KRW, 2021
- Biologische waterkwaliteit KRW, 2021
- Oppervlaktewater in Nederland
Belangrijkste stoffen
De belangrijkste stoffen van de fysisch-chemische beoordeling zijn stikstof en fosfor. Deze stoffen zijn in ruim de helft van de waterlichamen onvoldoende. Voor deze stoffen wordt het gemiddelde van het zomerhalfjaar beoordeeld. In de zoute wateren wordt in plaats van totaal stikstof het gemiddelde van het winterhalfjaar van opgelost anorganisch stikstof (DIN) beoordeeld, fosfor wordt niet beoordeeld. In meren wordt het doorzicht beoordeeld. Het doorzicht is vaak onvoldoende door de groei van algen, waardoor het water troebel wordt.
Kwaliteit verbetert langzaam
De fysisch chemische kwaliteit verbetert maar langzaam. De fysisch-chemische kwaliteit is met 18 procentpunt verbeterd sinds 2009, maar de vergelijk tussen beide beoordelingen wordt bemoeilijkt door veranderingen in de normen en de methode van aggregeren. De normen voor stikstof en fosfor in beken zijn aangescherpt ten opzichte van 2009, maar in tegenstelling tot 2009 volstaat het als één van beide goed is.
In de periode 2009-2013 zijn lichte verbeteringen geweest voor het zuurstofgehalte en het doorzicht. De beoordelingen van stikstof, temperatuur en de zuurgraad zijn minimaal verbeterd.
- Vermesting in meren en plassen, 1980 - 2014
- Vermesting van oppervlaktewater, 1990 - 2021
- Vermesting in grote rivieren, 1970-2014
- Temperatuur oppervlaktewater, 1910 - 2019
Belangrijke oorzaken
De belangrijkste oorzaken voor de matige tot slechte kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn:
- Vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. De nutriënten zijn afkomstig van de uit- en afspoeling van meststoffen van landbouwgronden en van de lozing van huishoudelijk afvalwater. Door de zuivering van rioolwater zijn de emissies van huishoudelijk afvalwater de afgelopen 30 jaar sterk afgenomen en nu is de landbouw de belangrijkste bron van nutriënten.
- Een slecht doorzicht komt door overmatige algengroei, welke ook weer door vermesting wordt veroorzaakt.
- De watertemperatuur is soms te hoog door lozing van koelwater door elektriciteitscentrales of industrie. Beken hebben soms een te hoge watertemperatuur doordat ze gestuwd zijn en niet beschaduwd zijn.
Bronnen
- Helpdesk Water (Kaderrichtlijn Water)
- Rijkswaterstaat
- Evers, C.H.M., Knoben, R.A.E., Herpen, F.C.J.v., 2012. Omschrijving MEP en maatlatten voor sloten en kanalen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- Molen, D.T.v.d., Pot, R., Evers, C.H.M., Nieuwerburgh, L.L.J.v., 2012. Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water 2015-2021. Stowa, Amersfoort.
- VenW, VROM, LNV, 2009. Stroomgebied beheerplan. Rijndelta. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Den Haag.
- VenW, VROM, LNV, 2009. Stroomgebied beheerplan. Maas. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Den Haag.
- VenW, VROM, LNV, 2009. Stroomgebied beheerplan. Schelde. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Den Haag.
- VenW, VROM, LNV, 2009. Stroomgebied beheerplan. Eems. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Den Haag.
- Puijenbroek, P. van (2014), De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater beoordeeld volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW), PBL, Den Haag.
- Puijenbroek, P.J.T.M. van, Cleij, P., Visser, H., 2014. Aggregated indices for trends in eutrophication of different types of fresh water in the Netherlands. Ecological Indicators 36, 456-462.
- Helpdesk water, website Kaderrichtlijn Water
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Fysisch-chemische kwaliteit van het oppervlaktewater, KRW
- Omschrijving
- De algemene fysisch-chemische kwaliteit is een onderdeel van de Kaderrichtlijn Water rapportage. In deze maatlat zijn verschillende deelmaatlatten opgenomen.Stikstof, fosfor en anorganisch stikstof zijn indicatoren voor vermesting. Doorzicht wordt bepaald door de groei van algen of door hoge gehalten van slib of organisch stof. Zuurstof wordt beïnvloed door vermesting en organische verontreinigingen en bij te lage gehalten is het acuut dodelijk voor alle waterdieren. De watertemperatuur is belangrijk voor vissen en macrofauna.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL, auteur Peter van Puijenbroek
- Berekeningswijze
- Per waterlichaam is de beoordeling uitgevoerd. Stikstof, fosfor, zuurstof, doorzicht en chloride zijn gebaseerd op het zomerhalfjaar. Anorganisch stikstof voor de zoute en brakke wateren is gebaseerd op het op de periode december t/m februari. De berekeningswijze is vastgelegd in de standaard protocollen van de KRW.In de beoordeling van 2009 is de fysisch-chemische maatlat berekend met het one-out-all-out principe. In deze beoordeling is eerst het tussenoordeel nutriënten berekend op de beste beoordeling van stikstof en fosfor, waarmee vervolgens de fysisch-chemische kwaliteit is beoordeeld.
- Basistabel
- Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Tussentijdse resultaten afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/, data gedownload 16 juni 2014
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- 6 Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, 2009. Stroomgebiedbeheerplannen Rijndelta, Maas, Schelde, Eems. 2009-2015. Den Haag.
- Betrouwbaarheidscodering
- B: Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2014). Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2013 (indicator 0252, versie 14, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
