Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw, 1990-2017
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De sector land- en tuinbouw levert een grote bijdrage aan de totale emissies van ammoniak (NH3), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O) en fijn stof. Vooral de emissie van ammoniak is sinds 1990 aanzienlijk afgenomen.
De emissie van ammoniak naar de lucht afgenomen
Met uitzondering van fijn stof zijn in de periode 1990-2017 de belangrijkste emissies naar de lucht door de land- en tuinbouw afgenomen. Door de lagere stikstofuitscheiding van landbouwdieren en door het gebruik emissiearme toedieningstechnieken, zoals mestinjectie in de landbouwbodems, daalde de emissie van ammoniak tussen 1990 en 2008. Vanaf 2008 is het emissieniveau verder afgenomen door emissiearme huisvesting, meer export van mest, verbranding van pluimveemest en een verdere toename van emissiearme mesttoediening. Vooruitlopend op de afschaffing van het melkquotum in 2015 hebben veel melkveehouders al in 2014 hun productie uitgebreid. Door de grotere melkveestapel en de hogere stikstofgehalten van ruwvoer, nam in 2014 en 2015 de ammoniakemissie met ongeveer 5 procent toe. In 2017 is deze emissie op hetzelfde niveau gebleven en bedraagt een derde van de emissie van 1990.
Bronnen
De emissie van CO2 wordt voor het grootste deel veroorzaakt door verbranding van brandstoffen. Verder gaat het om de volgende voor landbouw-specifieke processen:
- emissies door aanwending van dierlijke mest en kunstmest (NH3);
- emissies door dierlijke mest (NH3 en CH4);
- emissies door stikstofbinding door vlinderbloemige planten (N2O);
- emissies door de stikstofvoorraad in de landbouwbodems (N2O)
- emissies uit stallen (NH3 en fijn stof).
De emissies van landbouwwerktuigen en de visserij (IPCC en NEC) zijn opgenomen in de doelgroep Verkeer en vervoer. Alleen de CO2- en NOx-emissies van landbouwwerktuigen en visserij zijn substantieel.
De belangrijkste stoffen
De land- en tuinbouw levert de grootste bijdrage in de totale Nederlandse emissies van NH3, CH4 en N2O in 2016, te weten respectievelijk 86, 74 en 77 procent. Ook de bijdragen in de totale fijnstof-emissie is substantieel, te weten 24 procent. Ammoniak speelt een belangrijke rol in de verzuring en vermesting. Methaan en distikstofoxide zijn beide broeikasgassen. Fijn stof is schadelijk voor de gezondheid.
Bij het vaststellen van de emissies volgens de NEC-richtlijn tellen bij de landbouw een aantal emissiebronnen niet mee, te weten NOx door aanwending mest en kunstmest, NOx uit mest in stallen en een kleine hoeveelheid NMVOS, met name uit gewassen.
Bronnen
- CBS (2018a). StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2018b). StatLine: Emissies van luchtverontreinigende stoffen volgens NEC-richtlijnen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2018). Website Emissieregistratie. Jaarcijfers 2016. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Utrecht, RVO, Utrecht en TNO Bouw en Ondergrond, Utrecht.
Relevante informatie
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 2021
- Ammoniakemissie door de land- en tuinbouw, 1990-2022
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie. Emissiecijfers zijn ook te vinden op StatLine van het CBS
Technische toelichting
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2018). Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw, 1990-2017 (indicator 0099, versie 31, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
