Ecologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Kwaliteit beoordeling in de KRW

In de Kaderrichtlijn Water (KRW) wordt de kwaliteit van het oppervlaktewater bepaald aan de hand van verschillende maatlatten. In de kaart is het eindoordeel ecologie gegeven. De ecologische kwaliteit is opgebouwd uit de maatlatten 'kwaliteit biologie', 'kwaliteit fysisch-chemische parameters' en 'kwaliteit overig relevante stoffen' (2 klassen). De biologische kwaliteit wordt bepaald door de maatlatten vis, waterplanten, macrofauna en algen. De fysisch-chemische parameters zijn de nutriënten fosfor en stikstof en algemene parameters zoals zuurstof, temperatuur en pH.

Kwaliteit matig tot slecht

In de KRW telt de slechtste beoordeling voor de biologische kwaliteit voor de fysisch-chemische kwaliteit. Hierdoor is het eindoordeel 'ecologische kwaliteit' voor de meeste waterlichamen matig, ontoereikend of slecht. Slechts een enkel waterlichaam geeft een goede score. De kwaliteit van de onderliggende biologische maatlatten vis, waterplanten, macrofauna en algen scoort voor de meeste waterlichamen ontoereikend tot matig en voor ongeveer een derde van de waterlichamen goed. De beoordeling van de fysisch-chemische maatlat wordt vooral bepaald door de nutriënten stikstof en fosfor.

Doelstellingen van de KRW

In de KRW is een beoordeling opgesteld voor de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater. Deze beoordeling is voor elk type oppervlaktewater vastgesteld, zodat de natuurlijke verschillen tussen meren en rivieren niet bepalend zijn voor de beoordeling. De beoordeling is opgesteld met als referentie de kwaliteit van een 'natuurlijke situatie'. Kanalen en sloten zijn kunstmatig aangelegde wateren waarvoor geen natuurlijke referentie mogelijk is. Voor deze 'kunstmatige wateren' geldt de maximaal haalbare ecologische kwaliteit (MEP). De meeste wateren in Nederland zijn aangepast door kanalisatie en harde oevers, in de KRW zijn dit de 'sterk veranderde wateren'. Voor de sterk veranderde wateren en de kunstmatige wateren kan per waterlichaam een lager doel worden vastgesteld.

Belangrijke oorzaken

De belangrijkste oorzaken voor de slechte tot matige kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn:

• vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. Deze zorgen voor algengroei.
• inrichting van het water. De meeste beken zijn recht getrokken en hebben een strakke oever met weinig verschillende habitats voor planten en dieren. De meeste meren en kanalen hebben een harde oever van steen, waardoor het oeverecosysteem nauwelijks tot ontwikkeling komt. Het waterpeil is vrijwel altijd een vastgesteld peil, waardoor de natuurlijke dynamiek ontbreekt.
• Versnippering door de aanwezigheid van gemalen en stuwen. Vissen kunnen nauwelijks migreren. Vispassages worden aangelegd om dit te verbeteren.
• Bestrijdingsmiddelen zorgen voor sterfte, vooral door piekbelasting sterven watervlooien.