Nationale Parken, 2015

• Schiermonnikoog
• Lauwersmeer
• Duinen van Texel
• De Alde Feanen
• Drents Friese Wold
• Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa
• Dwingelderveld
• Weerribben-Wieden
• Zuid-Kennemerland
• De Sallandse Heuvelrug
• De Hoge Veluwe
• De Veluwezoom
• Utrechtse Heuvelrug
• De Biesbosch
• De Loonse en Drunense Duinen
• De Maasduinen
• De Groote Peel
• Oosterschelde
• De Meinweg
• Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide

Wat zijn nationale parken?

De Nederlandse Nationale Parken zijn aaneengesloten gebieden van tenminste 1.000 hectare. Ze bestaan uit natuurterreinen, wateren en/of bossen en hebben een bijzondere landschapskwaliteit en een typerend planten- en dierenleven. Er zijn goede mogelijkheden voor recreatief medegebruik.
Vergeleken met het buitenland zijn de Nationale Parken in Nederland gering van omvang. Ook komen 'echte' (door de mens onaangetaste) natuurgebieden nauwelijks voor. Toch kent ons land bijzondere waardevolle ecosystemen die elders in de wereld niet of slechts in zeer beperkte mate voorkomen, zoals duingebieden, veenmoerassen en heidegebieden. De Nationale Parken behoren tot de kerngebieden van de in de wet vastgelegde Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Sinds 2014 heet dit netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden het Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Eerste Nationaal Park in 1930

In 1969 sloot Nederland zich aan bij een initiatief van The World Conservation Union (IUCN) om Nationale Parken in te stellen. De IUCN beoogt daarmee om grote natuurgebieden veilig te stellen en duurzaam in stand te houden. In de loop der jaren zijn 20 gebieden aangewezen als Nationaal Park.
Twee Nationale Parken (De Hoge Veluwe en Veluwezoom) zijn in de jaren dertig van de vorige eeuw op particulier initiatief tot stand gekomen. Het gebied De Zoom-Kalmthoutse Heide is een grensoverschrijdend park op basis van het Benelux-verdrag 'Natuur- en landschapsbescherming'. Het Nationaal Park De Meinweg maakt deel uit van het Nederlands-Duitse Grenspark Maas-Swalm-Nette dat in 1977 werd ingesteld.
Sinds 2009 is het Nationaal Park De Weerribben uitgebreid met de Wieden tot het Nationaal Park Weerribben-Wieden. De 20 Nationale Parken beslaan samen ongeveer drie procent van de oppervlakte van Nederland (ruim 130.000 ha).

Beleidsdoelen voor een duurzaam behoud

Nationale Parken zijn ingesteld door de toenmalige Minister van LNV, met instemming van de eigenaren, beheerders en andere direct betrokken organisaties en instanties. Deze geven aan bereid te zijn het gebied samen als Nationaal Park te beheren en zorg te dragen voor het duurzaam behoud. Kenmerkend voor Nationale Parken is de meervoudige doelstelling; dat wil zeggen de combinatie van natuurbehoud en -ontwikkeling met mogelijkheden voor natuurgerichte recreatie, voorlichting en educatie en wetenschappelijk onderzoek.
In Nationale Parken wordt gestreefd naar duurzame instandhouding van de natuur en de ontwikkeling van de bestaande en potentiële, voor het gebied kenmerkende, natuurwaarden. Hiertoe wordt het natuurbeheer, waar nodig, geïntensiveerd en, waar mogelijk, natuurontwikkeling toegepast. Natuurontwikkeling is sinds een aantal jaren een belangrijk onderdeel van het natuurbeleid. Het is onder meer gericht op het terugbrengen van verloren gegane natuurwaarden.

Nationale Parken Deal

In 2016 is een Nationale Parken Deal gesloten als resultaat van het eerste jaar van het Programma Nationale Parken. Dit programma draagt bij aan de realisatie van de doelstellingen van de Rijksnatuurvisie 'Natuurlijk Verder' en het Natuurnetwerk Nederland. In de gezamenlijke intentieverklaring van veertien betrokken partijen staan de volgende drie doelen centraal:

• Verhogen van de kwaliteiten van Nationale Parken in Nederland;
• Versterken van de betrokkenheid van de samenleving bij de natuur;
• Bereiken van een sterkere merk- en marktpositie van Nationale Parken in Nederland.