Nationale parken

• Schiermonnikoog
• Lauwersmeer
• Duinen van Texel
• De Alde Feanen
• Drents Friese Wold
• Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa
• Dwingelderveld
• De Weerribben
• Zuid Kennemerland
• De Sallandse Heuvelrug
• De Hoge Veluwe
• De Veluwezoom
• De Utrechtse Heuvelrug
• De Biesbosch
• Loonse en Drunense Duinen
• De Maasduinen, voorheen De Hamert
• De Groote Peel
• Oosterschelde
• De Meinweg
• Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide

Wat zijn nationale parken?

De Nederlandse nationale parken zijn aaneengesloten gebieden van tenminste 1.000 hectare. Ze bestaan uit natuurterreinen, wateren en/of bossen en hebben een bijzondere landschapskwaliteit en een typerend planten- en dierenleven. Er zijn goede mogelijkheden voor recreatief medegebruik.
Vergeleken met het buitenland, zijn de Nederlandse nationale parken gering van omvang. Ook komen 'echte' (door de mens onaangetaste) natuurgebieden nauwelijks voor. Toch kent ons land bijzondere waardevolle ecosystemen die elders in de wereld niet of slechts in zeer beperkte mate voorkomen, zoals duingebieden, veenmoerassen en heidegebieden. Nationale parken kunnen ook cultuurgronden (=landbouwgronden) omvatten, voor zover deze zijn aangewezen als Relatienotagebieden of als natuurontwikkelingsgebieden.
De nationale parken behoren tot de kerngebieden van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), het stelsel van natuur- en bosgebieden met hun rand- en verbindingszones. De EHS vormt de groene ruggengraat van de Nederlandse natuur.

Historie

In 1969 sloot Nederland zich aan bij een initiatief van The World Conservation Union (IUCN)
om nationale parken in te stellen. De IUCN beoogt daarmee om grote natuurgebieden veilig te stellen en duurzaam in stand te houden. In de loop der jaren zijn 20 gebieden aangewezen als nationaal park. In april 2006 is met de officiële instelling van De Alde Feanen als nationaal park de aanwijzing van 20 nationale parken voltooid.
Twee nationale parken (de Hoge Veluwe en de Veluwezoom) zijn op particulier initiatief tot stand gekomen. Het gebied Zoom-Kalmthoutse Heide is een grensoverschrijdend park op basis van het Benelux-verdrag Natuur- en landschapsbescherming. Het nationaal park de Meinweg maakt deel uit van het Nederlands-Duitse grenspark Maas-Schwalm-Nette dat in 1977 werd ingesteld.

Beleidsdoelen

Nationale parken zijn ingesteld door de Minister van LNV, met instemming van de eigenaren, beheerders en andere direct betrokken organisaties en instanties. Deze geven aan bereid te zijn het gebied samen als nationaal park te beheren en zorg te dragen voor het duurzaam behoud. Kenmerkend voor nationale parken is de meervoudige doelstelling; dat wil zeggen de combinatie van natuurbehoud en -ontwikkeling met mogelijkheden voor natuurgerichte recreatie, voorlichting en educatie en wetenschappelijk onderzoek.
In nationale parken wordt gestreefd naar duurzame instandhouding van de natuur en de ontwikkeling van de bestaande en potentiële, voor het gebied kenmerkende, natuurwaarden. Hiertoe wordt het natuurbeheer, waar nodig, geïntensiveerd en, waar mogelijk, natuurontwikkeling toegepast. Natuurontwikkeling is sinds een aantal jaren een belangrijk onderdeel van het natuurbeleid. Het is onder meer gericht op het terugbrengen van verloren gegane natuurwaarden.