Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2014
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De zeescheepvaart wordt niet meegenomen in de door Nederland gerapporteerde emissies in het kader van het NEC- en het Kyoto-protocol. Het is een relatief grote bron van verzurende stoffen die de luchtkwaliteit in Nederland in belangrijke mate kan beïnvloeden.
Aandeel in totale emissies op Nederlands grondgebied
De zeevaart heeft voor een drietal luchtverontreinigende stoffen een groot aandeel in de totale emissies op Nederlands grondgebied. Het betreft SO2, NOx en fijnstof (PM10). De aandelen daarvan in de totale emissies in 2014 bedragen respectievelijk 46, 31 en 14%. Hiervan wordt rond de 80% op het Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP) uitgeworpen (CBS, 2015a).
Ontwikkeling emissie zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijnstof
De emissies van SO2, NOx en fijn stof door de zeevaart zijn tot 2006 gestaag toegenomen door de toename van het scheepvaartverkeer en de toegenomen grootte van de schepen.
De zeevaart op het Nederlands Continentaal Plat en in de Nederlandse zeehavens heeft vanaf 2007 aanzienlijk minder luchtverontreiniging veroorzaakt dan in de jaren ervoor. Tussen 2006 en 2014 is de uitstoot van zwaveldioxide met meer dan 60 procent afgenomen, terwijl de uitstoot van fijnstof met 45% is verminderd. Ook bij stikstofoxiden is deze periode een daling zichtbaar, te weten met een kwart.
De belangrijkste oorzaken van de flink lagere emissies zijn de lagere vaarsnelheden, waardoor minder brandstof wordt verbruikt en de verlaging van het zwavelgehalte van de brandstoffen voor schepen die varen op de Noordzee naar 1,5 procent.
MARPOL-verdrag
Door IMO, de internationale scheepvaartorganisatie, zijn beperkingen van het zwavelgehalte in stookolie opgesteld voor zeeschepen. Deze zijn opgenomen in het zogenaamde MARPOL-verdrag dat is opgesteld voor het voorkomen van verontreiniging door schepen (Noordzeeloket, 2010).
Op volle zee mag nu nog stookolie met maximaal 45 duizend ppm (parts per million) zwavel worden gebruikt. Vanaf 2012 mag dit gehalte niet hoger dan 35 duizend ppm zwavel zijn. Na 2020 moet dit gehalte dalen naar 5 duizend ppm zwavel. In 2008 en 2009 moesten schepen in zogenaamde emission control areas al voldoen aan een maximum limiet van 15 duizend ppm zwavel. Vanaf 2010 is deze limiet verscherpt tot maximaal 10 duizend ppm zwavel, en na 2015 is het maximum duizend ppm zwavel. Voorbeelden van deze emission control areas zijn de Noordzee en de Oostzee.
Bronnen
- CBS (2015a). StatLine: Feitelijke emissies naar lucht door alle bronnen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2015b). StatLine: Feitelijke emissies naar lucht door mobiele bronnen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- EMS (2004). Protocollen Emissieregistratie en -Monitoring Scheepvaart (EMS). RWS-AVV, Rotterdam. Geplaatst op de website van de Emissieregistratie.
- Klein, J., et al. (2014). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland (Engelstalig met Nederlandse tabellenset).Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- Noordzeeloket (2010). Marpol 73/78, Annex VI
Relevante informatie
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 2021
- Zeescheepvaart in Nederland, 1990-2016
- Meer gegevens over de emissies van mobiele bronnen vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie. Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Emissies door de zeevaart
- Omschrijving
- Emissies van broeikasgassen (kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en distikstofoxide (N2O))en emissies van verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), fijn stof (PM10), vluchtige organische stoffen, exclusief methaan (VOS) en koolmonoxide (CO)) door de zeevaart
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, RVO, TNO, Deltares)
- Berekeningswijze
- De emissies door de zeescheepvaart vallen niet binnen de richtlijnen van de NEC
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie - Basistabel
- CBS-StatLine tabel Feitelijke emissies naar lucht door alle bronnen
CBS-StatLine tabel Feitelijke emissies door mobiele bronnen. - Geografische verdeling
- Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In maart definitieve cijfers t-2; in augustus voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Klein, J., et al. (2014). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland. Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie (Engelstalig rapport met Nederlandstalige tabellenset).
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- De emissies door de zeescheepvaart worden berekend volgens de methodiek van het project Emissieregistratie Scheepvaart van de voormalige Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) van Rijkswaterstaat (EMS, 2004).
De methodiek voor de berekening van de emissies door zeevaart wordt verder summier worden beschreven in het Methodenrapport van de taakgroep Verkeer van de Emissieregistratie. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2014). - Betrouwbaarheidscodering
- C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2015). Emissies door de zeescheepvaart, 1990-2014 (indicator 0521, versie 19, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
