Emissies naar lucht door de energievoorziening, 1990-2022
De emissies van belangrijke stoffen als NOx en SO2 door de energievoorziening zijn in de periode 1990-2022 afgenomen. Voor de laatste jaren geldt dat ook voor CO2.
Emissies kooldioxide afhankelijk van elektriciteitsproductie en inzet energiedragers
Door een gestegen elektriciteitsproductie is de emissie van CO2 in de periode 1990-2004 met bijna 30 procent toegenomen. Daarna nam de emissie af doordat er meer elektriciteit werd ingevoerd. In 2007 is een energiecentrale overgeheveld van de sector Chemische industrie naar de sector Energievoorziening, waardoor een trendbreuk is ontstaan. Tot en met 2016 is de emissie gestegen door meer inzet aan steenkool voor de elektriciteitsproductie. Vanaf 2017 gebeurde het omgekeerde: de emissie daalde door uitfasering van steenkool (verschuiving naar gas en sluiting van centrales) en meer hernieuwbare elektriciteit. In het jaar 2020 vond de grootste daling plaats: hogere kolen- en CO2-prijzen veroorzaakten een concurrentienadeel ten opzichte van aardgascentrales, met een extra grote verschuiving van kolen naar gas tot gevolg. In 2021 zijn de aardgasprijzen weer gaan stijgen als gevolg van ontwikkelingen op de internationale energiemarkten, waardoor de inzet van steenkool voor elektriciteitsproductie weer is toegenomen. De emissiedaling zette zich daardoor in 2021 niet voort. Een andere belangrijke component in de totale emissiedaling is de dalende vraag naar elektriciteit uit fossiele centrales door de toenemende inzet van hernieuwbare bronnen.
Verdere afname SO2-emissies
Sinds 1990 zijn de emissies van SO2 afgenomen door inzet van nageschakelde technieken (rookgasontzwaveling). In de periode 2017-2020 daalde deze nog sterker doordat er minder steenkool werd ingezet voor de productie van elektriciteit. De emissies van SO2 liggen in 2021 en 2022 weer iets hoger dan in 2020. Dit komt door een toename van de inzet van steenkool voor elektriciteitsproductie door stijgende aardgasprijzen.
Bronnen van de emissies
De emissies worden veroorzaakt door:
- De verbranding van fossiele brandstoffen of biomassa bij de elektriciteitsvoorziening en warmteproductie.
- De winning van gas en olie, zowel op het land als bij de zeeconcessies.
- Het transport en de distributie van energiedragers.
De hierboven onder 1) genoemde subsector komt overeen met de definitie voor Klimaattafel Elektriciteit, die wordt gehanteerd voor het nationale klimaatbeleid (de zogeheten Klimaattafel-definitie). Subsector 1) wordt getoond in de Sectortabellen broeikasgasemissies op emissieregistratie.nl. De subsectoren 2) en 3) vallen in die definitie onder Industrie.
Bronnen
- Emissieregistratie (2024). Jaarcijfers 2022. RIVM, PBL, CBS, Wageningen University Research, Deltares.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Emissies naar lucht door de energievoorziening
- Omschrijving
Emissies van een aantal broeikasgassen (kooldioxide (CO2), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O) en NEC-emissies van verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), fijnstof (PM10), vluchtige organische stoffen exclusief methaan (NMVOS) en koolmonoxide (CO) in de energievoorziening.
- Verantwoordelijk instituut
Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op basis van data van Emissieregistratie
- Berekeningswijze
De emissiegegevens voor de verzurende en grootschalige luchtverontreiniging zijn gepresenteerd volgens de sectorindeling van de NEC-richtlijn. Voor de stationaire bronnen komt een deel van de emissiegegevens uit de individuele milieujaarverslagen van bedrijven. Het overige deel wordt bijgeschat op basis van statistische gegevens uit onder andere de energiestatistieken, productiestatistieken van het CBS.
De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode.
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie.- Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
Verder:
StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften (CBS)
StatLine: Emissies van luchtverontreinigende stoffen volgens NEC-richtlijnen (CBS)- Geografische verdeling
Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
- Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen, circa 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen- Verschijningsfrequentie
In maart definitieve cijfers t-2
- Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie: methodiekdocument Energie, Industrie en Afval
Begrippen: op de website van Emissieregistratie- Opmerking
-
- Betrouwbaarheidscodering
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2024). Emissies naar lucht door de energievoorziening, 1990-2022 (indicator 0121, versie 37, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
