Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2007
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De laatste jaren is de verwijdering van stikstof uit afvalwater door rioolwaterzuiveringsinstallaties sterk verbeterd. Voor fosfor lijkt een kentering op te treden: de restlozing via effluent is voor het eerst sinds lange tijd weer gestegen, mede als gevolg van het toenemend gebruik van fosfaathoudende vaatwasmiddelen.
Stikstoflozing via effluent in 10 jaar tijd gehalveerd
De succesvolle aanpak van de stikstofverwijdering op rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) heeft ertoe geleid dat de lozing van stikstof via het effluent van rwzi's in de laatste 10 jaar vrijwel is gehalveerd. De laatste jaren zijn door de waterschappen omvangrijke investeringen gedaan om dit resultaat te bereiken. De verbeteringen zijn het gevolg van de strenge eisen in de EU Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Volgens deze Richtlijn moet het landelijk rendement voor zowel fosfor als stikstof minstens 75% bedragen. Voor beide stoffen lag het rendement in 2007 op ongeveer 80% (CBS, 2009a).
Door verbeterde zuiveringsprocessen is ook het zuiveringsrendement van zuurstofbindende stoffen toegenomen. Zie ook CBS (2009a en b) voor informatie over de verwijdering van zuurstofbindende stoffen (biologisch zuurstofverbruik (BZV) en chemisch zuurstofverbruik (CZV).
Daling van de fosforlozing via effluent stagneert door vaatwasblokjes
De hoeveelheden fosfor in het influent zijn sinds het jaar 2000 geleidelijk weer gestegen, onder andere door stijgende inwoneraantallen maar ook door het toenemend gebruik van fosfaathoudende vaatwasmiddelen. Ondanks het stijgende verwijderingsrendement is hierdoor in 2007 voor het eerst sinds lange tijd ook de effluentlozing van fosfor weer iets gestegen. Volgens schattingen bedraagt de lozing van fosfor op het riool door het gebruik van vaatwasblokjes in 2007 ongeveer 7,6 ton P per dag (Rijkswaterstaat e.a., 2008), gelijk aan 18% van de dagelijkse influentvracht fosfor.
Overigens is de belasting van het oppervlaktewater met fosfor via het effluent van rwzi's de laatste twintig jaar met ruim 70% gedaald. Dit is het gevolg van de invoering van fosfaatvrije (kleding)wasmiddelen in de periode 1985-1990 en een verbeterde fosfaatverwijdering tijdens het zuiveringsproces in de periode 1990 tot heden. De Europese doelstelling (minstens 75% verwijdering) was voor fosfor reeds in 1998 behaald.
Bronnen
- CBS (2009a). StatLine: Zuivering van stedelijk afvalwater: procesgegevens afvalwaterbehandeling. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2009b). Statline: Zuivering van stedelijk afvalwater per provincie en stroomgebieddistrict. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Rijkswaterstaat/Waterdienst (2008). Factsheet huishoudelijk afvalwater Waterdienst RWS, Lelystad in samenwerking met TNO en Deltares (beiden Utrecht).
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater, 1990-2021
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2021
- Capaciteit van afvalwaterzuiveringsinstallaties, 1980-2016
- Meer informatie over de lozing van zuurstofbindende stoffen en de belasting van het oppervlaktewater is te vinden op StatLine (CBS).
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor
- Omschrijving
- De zuivering van het stedelijk afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties door verwijdering van stikstof en fosfor
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- Berekeningswijze gegevens Zuivering van stedelijk afvalwater en Factsheet Effluenten RWZI's
- Basistabel
- CBS-StatLine: Zuivering van afvalwater: procesgegevens afvalwaterbehandeling
CBS-StatLine: Zuivering van stedelijk afvalwater per provincie en stroomgebied - Geografische verdeling
- Nederland, deelstroomgebied, landsdeel, provincie
- Andere variabelen
- Technische kenmerken (mate van defosfatering extra stikstofverwijdering, slibstabilisatie, slibontwatering), procesgegevens (aan- en afvoer van verontreinigingen, rendement, e.d.), afzet zuiveringsslib, energieverbruik en energieopwekking,
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Zie onder Berekeningswijze.
Zie artikel Veen T. Ter en K.Baas (2007) Verwijdering fosfaat en stikstof op rioolwaterzuiveringsinstallaties, 2005:
Webartikel Veen, T ter en K. Baas Steeds meer stikstof uit afvalwater verwijderd - Opmerking
- Het influent is het bij de zuiveringsinstallatie aangevoerde afvalwater; het effluent is het gezuiverde afvalwater dat wordt geloosd op het oppervlaktewater.
De gepresenteerde zuiveringsrendementen betreffen gewogen gemiddelden over alle typen rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Voor de cijfers tot halverwege de jaren tachtig geldt dat deze niet geheel vergelijkbaar zijn met latere jaren omdat destijds een kleiner deel van het afvalwater werd gezuiverd op de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Een gedeelte van het ingezamelde afvalwater werd nog ongezuiverd geloosd op het oppervlaktewater. - Betrouwbaarheidscodering
- A (Integrale enquête)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2007 (indicator 0152, versie 11, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
