Stikstofdioxide-concentratie in Nederland (jaargemiddelde), 1990-2002
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De concentratie van stikstofdioxide (NO2) daalde in de afgelopen tien jaar met circa 2% per jaar. Door deze daling werd in 2002 de EU-norm voor de jaargemiddelde concentratie van stikstofdioxide in Nederland alleen nog langs drukke verkeerswegen overschreden.
Gunstige ontwikkeling concentratie stikstofdioxide
De jaargemiddelde stikstofdioxide (NO2)-concentratie bleef in 2002 in het overgrote deel van Nederland onder de EU-norm (40 µg/m3). Overschrijdingen traden dit jaar alleen op langs drukke verkeerswegen. In steden lagen de concentraties op locaties, die niet gelegen zijn in een drukke verkeersstraat of nabij een snelweg, onder de norm. De hoogste gemeten concentraties worden waargenomen op de zogenaamde straatstations in het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML). In 1990 lag nog in 5% van Nederland de NO2-concentratie boven de huidige EU-norm. Dit betrof vooral stedelijke gebieden.De afname van de NO2-concentratie in de afgelopen 10 jaar met gemiddeld 2% per jaar is het resultaat van maatregelen bij verkeer, industrie en energie. De daling in emissies van stikstofoxiden (NOx) door verkeer, onder andere door strengere eisen aan emissies door motorvoertuigen, wordt voor een deel te niet gedaan door toename van het aantal gereden kilometers.
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Luchtkwaliteit langs wegen in steden, 1990-2001*
- NO2-concentratie in Nederland: kaart 1990 en 2002.
Verschillende normen voor lange en korte blootstelling aan NO2
De Europese Unie heeft een tweetal grenswaarden voor NO2-concentraties vastgesteld ter bescherming van de volksgezondheid: voor langdurige blootstelling en voor kortdurende piekconcentraties (EU, 1999).
- Voor langdurige blootstelling geldt de grenswaarde van 40 µg/m3 voor de jaargemiddelde NO2-concentratie (zie bovenstaande figuur).
- Voor de blootstelling aan piekconcentraties van NO2 is de grenswaarde 200 µg/m3 voor het uurgemiddelde van NO2. Deze waarde mag niet vaker dan 18 maal per kalenderjaar worden overschreden.
Per 19 juli 2001 zijn deze normen opgenomen in de Nederlandse wetgeving met het Besluit Luchtkwaliteit (Stb, 2001). Op 1 januari 2010 moet aan de grenswaarden worden voldaan. Tot dat moment gelden plandrempels, die jaarlijks afnemen tot de grenswaarde is bereikt in 2010. In 2002 was de plandrempel voor de jaargemiddelde NO2-concentratie 56 µg/m3 en voor de uurwaarde, die maximaal 18 maal per jaar mag worden overschreden, 280 µg/m3.
Effecten van stikstofdioxide op de natuur en volksgezondheid
Nadelige effecten bij mens en ecosystemen van NO2 treden op bij kortdurende blootstelling aan hoge niveaus van NO2 en bij langdurige blootstelling aan lage niveaus van NO2.
- Effecten van verkeersemissies op de gezondheid worden steeds aannemelijker. NO2 wordt hierbij gezien als een indicator van het mengsel van (deeltjesvormige) luchtverontreiniging, dat voornamelijk afkomstig is uit uitlaatgassen van het verkeer. Effecten zoals afname van de longfunctie kunnen op grote schaal onder de bevolking voorkomen. Andere effecten zoals toename van astma-aanvallen, ziekenhuisopnamen, hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte komen minder vaak voor en betreffen vaak mensen met een zwakkere gezondheid.
- Effecten op de natuur zijn bladschade als gevolg van omzetting van NOx in het bladvocht in stikstofverbindingen. Daarnaast vindt in de atmosfeer omzetting plaats van NO2 naar nitraat, waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de verzuring en vermesting van bodem en oppervlaktewater.
Bronnen
- EU (1999). Richtlijn 1999/30/EG van de raad van 22 april 1999 betreffende grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes en lood in lucht (link naar PDF-bestand). Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen No L 163/41.
- LML. Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit. RIVM, Bilthoven.
- RIVM (2003). Gegevens gebaseerd op metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit; bewerkt door het Milieu- en Natuurplanbureau. RIVM, Bilthoven.
- Staatsblad (2001). Besluit van 11 juni 2001, houdende uitvoering van de richtlijn 1999/30/EG van de Raad van de Europese Unie van 22 april 1999, betreffende grenswaarden zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes en lood in de lucht (PbEG L 163) en de richtlijn 92/62/EG van de Raad van de Europese Unie van 27 september 1996 inzake de beoordeling van de luchtkwaliteit (PbEG L 296) (Besluit luchtkwaliteit). Staatsblad 269, 1-58. (Link naar website overheid.nl; gebruik trefwoord 'Besluit luchtkwaliteit'.)
Relevante informatie
- Meer informatie over concentraties van stoffen in de lucht is te vinden op de site van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit.
- RIVM (2001). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 1998 en 1999. RIVM, rapport 725 301 006, Bilthoven.
- RIVM (2002). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2000. RIVM, rapport 725 301 008, Bilthoven.
- RIVM (2002). Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2001. RIVM, rapport 725 301 009, Bilthoven.
- Working group on nitrogen dioxide (1997). Position paper on air quality: nitrogen dioxide (link naar PDF-bestand). November 1997.
- Informatie over de actuele en toekomstige ontwikkelingen over lokale luchtverontreiniging is te vinden in de Milieubalans 2003 en de Milieuverkenning 2000-2030
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2003). Stikstofdioxide-concentratie in Nederland (jaargemiddelde), 1990-2002 (indicator 0231, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
