Omvang van de Nederlandse sportvisserij, 1990 - 2011

Beschrijving

In Nederland bestaat voor de binnenwateren de wettelijke plicht om in bezit te zijn van een schriftelijke toestemming van de visrechthebbende voor het uitoefenen van de hengelsport. Het visrecht op het overgrote deel van de Nederlandse binnenwateren ligt bij de georganiseerde sportvisserij (m.u.v. het aalrecht). Het beoefenen van de zeesportvisserij is vergunningvrij.

Aantal sportvissers

Nederland telde in 2011 ruim 581.000 aangesloten sportvissers. Dit aantal is al vanaf 1989 vrij constant. In 2007 is de landelijke VISpas geïntroduceerd (de schriftelijke toestemming) als opvolger van de sportvisakte. Meestal zijn sportvissers aangesloten bij een lokale hengelsportvereniging. Voor sportvissers die geen lid willen worden van een hengelsportvereniging is er de 'Kleine VISpas'. Met de ZeeVISpas voor de Noordzee kan tevens op de Grevelingen en het Veerse meer gevist worden. De JeugdVISpas geldt voor leden van een lokale hengelsportvereniging tot 14 jaar. In Nederland zijn 880 hengelsportverenigingen actief. De controle op het bezit van een schriftelijke toestemming (o.a. de VISpas) wordt uitgevoerd door politie, Buitengewone Opsporingsambtenaren en verenigingscontroleurs. Het laatste jaar is intensiever gecontroleerd en samen met intensievere voorlichting is het aantal leden gestegen. Er bestaat geen betrouwbaar actueel inzicht in de hoeveelheid niet aangesloten sportvissers.

Economisch belang sportvisserij

De economische waarde van de sportvisserij in de zoete binnenwateren werd in 2004 geschat tussen 363 en 601 miljoen Euro met een samenhangende werkgelegenheid tussen 1460 en 2505 mensjaren. Voor de zeesportvisserij zijn deze getallen respectievelijk 127 miljoen Euro en 800 mensjaren. Deze schattingen betreffen alleen de directe gerelateerde economische waarde.

Visserij- en visstandsbeheer

Sportvissers zijn een belangrijke groep recreatieve gebruikers van het oppervlaktewater. De sportvisserijorganisatie is als visrechthebbende tevens verantwoordelijk voor de visserij en het visstandbeheer. Voor het beheer van het viswater worden visserij- en visstandbeheerplannen opgesteld (in 2010 gereed). Sportvisserij heeft raakvlakken met natuur en waterbeleid doordat ze afhankelijk zijn van een goede waterkwaliteit en visstand.

Effect op ecologie

Voor de sportvisserij wordt vaak vis uitgezet. Soorten die uitgezet zijn voor de sportvisserij zijn snoek, baars, blankvoorn, karper, regenboogforel, bruine forel, barbeel, kopvoorn, rietvoorn, winde, snoekbaars, etc. Vroeger gebeurde dit heel vaak in allerlei oppervlaktewateren en vissoorten. Soorten werden ook uitgezet in habitats waar ze van nature niet voorkomen of in heel hoge dichtheden. Ook veel exoten zijn hier gekomen omdat ze uitgezet zijn door sportvissers, zoals de snoekbaars, bronforel, regenboogforel, grootkopkarper en zilverkarper.

De laatste jaren is het aantal visuitzettingen sterk gedaald, met uitzondering van karperuitzettingen. Karpers kunnen zich in Nederland moeilijk voortplanten, met als gevolg een achteruitgang van karperbestand. Het uitzetten van vissen die niet van nature voorkomen kan schadelijk zijn voor het ecosysteem. Ook als karpers in hoge dichtheden voorkomen door visuitzettingen, kunnen ze schade toebrengen aan het ecosysteem.
In de visstandbeheerplannen worden nu afspraken gemaakt over het beheer van viswater en het uitzetten van vis.

In 2012 is de steur voor het eerst weer uitgezet. De steur was in de jaren '50 uitgestorven door de slechte waterkwaliteit en overbevissing. Nu de waterkwaliteit weer beter is, is de hoop dat de steur weer een vitale populatie kan vormen. De enige natuurlijke populatie van de steur in Europa is in Frankrijk bij de Gironde.

De aalstand gaat de laatste jaren sterk achteruit. De georganiseerde sportvisserij heeft daarom met ingang van 2008 een terugzetverplichting aangenomen. Aangesloten sportvissers zijn daarmee verplicht om alle gevangen aal weer in hetzelfde water terug te zetten. Hiermee reageren zij op de slechte situatie voor de paling en zijn ze bereid om bij te dragen aan het behoud van de paling.
Sportvissers hebben ook baat bij een goed ecosysteem, zodat de belangengroep zich inzet voor een betere vismigratie, beperking van de mogelijkheden voor baggerstort in de diepe plassen en beperking van de energie opwekking door waterkrachtcentrales. Daarentegen zien zij actief biologisch beheer niet als mogelijkheid voor verbetering van de ecologie van binnenwateren.