Geluidbelasting rondom regionale luchthavens, 2010-2014

Luchthavens van nationale betekenis

Nederland kent naast Schiphol vijf regionale luchthavens van nationale betekenis. Dit zijn vliegvelden die internationale vluchten met grote toestellen kunnen ontvangen en belangrijk zijn voor de economie. Het gaat hierbij om de vliegvelden bij Groningen, Lelystad, Rotterdam, Eindhoven en Maastricht. Vanwege de nationale betekenis ligt het bevoegd gezag van deze luchthavens bij het Rijk. Dat betekent dat het Rijk de vergunning voor deze luchthavens verleent.
De regionale luchthavens verschillen onderling sterk in het aantal vliegbewegingen per jaar en in de groei daarin. Deze indicator toont de geluidbelasting rond de regionale luchthavens voor twee verschillende jaren: 2010 en 2014. Over de periode tussen deze jaren varieert de ontwikkeling van het aantal vliegbewegingen van een groei van bijna 70% tot een krimp van 40%, zie de tabel. Lelystad is in deze tabel niet genoemd omdat daar in deze periode nog geen vluchten plaatsvinden met grote vliegtuigen.

De geluidcontouren

De omgeving van de luchthavens heeft te maken met geluid van het luchtverkeer. De kaarten laten zien waar de hoogste geluidbelasting rond de regionale luchthavens plaats vindt. Voor alle vijf de luchthavens zijn de kaarten op dezelfde schaal weergegeven, de contouren geven dus ook een beeld van de relatieve belasting in vergelijking tussen de luchthavens.
De geluidscontouren in de kaarten hebben alleen betrekking op de gemiddelde geluidbelasting gedurende het etmaal. Contouren voor de geluidbelasting, zoals wel bij Schiphol getoond, over de nachtperiode zijn niet van toepassing omdat alle regionale luchthavens gedurende de nacht gesloten zijn. Alleen in uitzonderingsgevallen is luchtverkeer toegestaan. De contouren zijn uiteraard een kunstmatige weergave van de werkelijkheid. De randen van de contouren laten zien waar de geluidbelasting dezelfde waarde heeft. Ook buiten de contouren is geluidbelasting, maar die neemt met de afstand tot de luchthaven af. Het hoogste geluidsniveau dat in de kaarten getoond wordt (70 Lden) is bij alle luchthavens beperkt tot de landingsbaan en de dichte omgeving en in ieder geval overal binnen het terrein van de luchthaven
Bij Eindhoven is door de sterke groei tussen de getoonde jaren de geluidbelasting vooral uitgebreid naar het zuidwesten. De contouren zijn voornamelijk uitgebreid in gebieden met weinig woonkernen. Wel loopt de 48 Lden-contour in 2014 over delen van de woonkernen van enkele dorpen (Duizel en Knegsel (gem Eersel) en Wintelre).
Bij Rotterdam is sprake van een matige groei. Door een kleine toename van de geluidbelasting komt de geluidcontour in twee gebieden over iets meer woningen te liggen (bij Bergschenhoek en het noorden van Schiedam).
Op de luchthaven Maastricht is in vier jaar het aantal vluchten sterk afgenomen. Dat is terug te zien in de kleiner geworden geluidcontour. Vooral aan de zuidkant is te zien dat de geluidbelasting in Meerssen is afgenomen. Aan de noordkant is de geluidbelasting in Beek en Geleen afgenomen.
Groningen liet een beperkte groei zien, maar omvang van contour (de oppervlakte) is kleiner geworden. Mogelijk heeft dit te maken met stillere vliegtuigen, maar ook met de verlengde baan die in 2013 in gebruik is genomen. Door de langere baan kunnen vliegtuigen in veel gevallen met minder vermogen opstijgen en veroorzaken daardoor minder lawaai. De 48-Lden contour is in 2014 smaller geworden, maar aan de noordoostkant iets langer, waardoor die net over het dorp Glimmen loopt.
In Lelystad is nog geen sprake van grote luchtvaart. De contouren blijven beperkt tot de directe omgeving van het luchthaventerrein, er ligt een zeer beperkt aantal woningen binnen de 48 Lden contour.

Geluidcontouren en beleid bij regionale luchthavens

Geluidbelasting wordt over het algemeen uitgedrukt in decibel (dB) en gecorrigeerd voor de gevoeligheid van het menselijk oor, wat wordt aangeduid met dB(A). Voor de gemiddelde geluidbelasting van een etmaal is dB(A) Lden een gebruikelijke maat. Deze maat wordt in heel Europa gehanteerd en geeft de gemiddelde etmaalgeluidbelasting over een jaar weer. (Lden staat voor: Level day-evening-night, voor verdere toelichting zie bijv.: Wikipedia). De contouren in de kaarten hebben daarom waarden in dB(A) Lden. De rand van een geluidcontour geeft overal dezelfde geluidwaarde weer. Naar de luchthaven toe neemt de geluidbelasting toe.
Luchthavens moeten in het bezit zijn van een luchthavenbesluit (of vanwege een overgangsperiode: een omzettingsbesluit). Het Besluit Burgerluchthavens (BBL, 2016) schrijft voor dat luchthavens in hun luchthavenbesluit de geluidcontouren van 48, 56 en 70 dB(A) Lden moeten opnemen. Die contouren worden bepaald op basis van het volgens de vergunning toegestane maximale aantal vliegbewegingen. Woningen binnen de 70 dB(A) Lden mogen niet meer als woning gebruikt worden en binnen de 56 dB(A) Lden contour mogen geen nieuwe woningen gebouwd worden (behoudens uitzonderingen). Voor het gebied binnen de 48 dB(A) Lden-contour moet duidelijk nagedacht worden of ruimtelijke ontwikkeling (bijvoorbeeld woningbouw) daar wel passend zijn, gezien de nabijheid van de luchthaven.