Bouwen en wonen
De Nederlandse bevolking is sinds 1980 gegroeid van 14,1 miljoen naar 18 miljoen mensen. In dezelfde periode is het aantal huishoudens gegroeid van 5 miljoen naar 8,3 miljoen. Het aantal huishoudens groeide daarmee harder dan het aantal mensen. Door deze groei van inwoners en huishoudens ontstaat een grotere vraag naar woonruimte, werkplekken, transportmogelijkheden en recreatieve voorzieningen.
Bevolking, woningvoorraad en verspreide bebouwing
De grote toename van het aantal eenpersoonshuishoudens is een van de meest opvallende trends van de afgelopen decennia. Dit wordt deels veroorzaakt door vergrijzing, maar ook door maatschappelijke veranderingen, zoals latrelaties en een toegenomen behoefte aan individuele woonruimte. Hierdoor groeit niet alleen de vraag naar woningen, maar ook verandert het type woningen dat nodig is.
In de historische ontwikkelingen van de gebouwde omgeving in Nederland vonden verschillende belangrijke veranderingen plaats. In de afgelopen decennia heeft de opkomst van de diensteneconomie en de informatiesamenleving het ruimtegebruik veranderd, waarbij stedelijke gebieden weer populair zijn geworden als economische vestigingsplaatsen. Verlaten industrie- en haventerreinen zijn getransformeerd tot gemengde woon- en werkgebieden, en stedelijke netwerken zijn uitgebreid.
Ook buiten de stad zien we veranderingen: er is sprake van nieuwbouw én sloop, maar in totaal neemt de hoeveelheid bebouwing toe. Denk hierbij niet alleen aan huizen, maar ook aan stallen, opslagtanks, kassen voor glastuinbouw, distributiecentra en windmolens.
Geen eenvoudige combinatie van functies in de ruimte
De groei van de activiteiten wonen, werken en transport is niet eenvoudig te combineren in de beschikbare ruimte in Nederland. Zo krijgen bewoners in bepaalde gebieden te maken met hinder van vliegtuigen. Daarnaast is er ruimte nodig om (de gevolgen van) overstromingen te voorkomen, maar zien we tegelijkertijd dat er in dergelijke reserveringsgebieden ook sprake is van woningbouw. Enerzijds willen we bouwen in de stad om het buitengebied open te houden, maar aan de andere kant willen we ook groen in de stad.
Om hier enigszins sturing aan te geven is in 2012 de ladder voor duurzame verstedelijking ingevoerd. Deze regel verplichtte gemeenten om eerst in de bebouwde kom naar bouwmogelijkheden te zoeken. In 2024 is dit beleid echter afgeschaft.
