Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2010

Belasting oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen fors afgenomen sinds 1998

De berekende milieubelasting van het oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen (ook wel bestrijdingsmiddelen genoemd) uit de landbouw was in 2008-2010 85% lager dan in 1997-1999. Het doel voor 2010, was een daling van 95% van de milieubelasting van oppervlaktewater door de land- en tuinbouw vergeleken met 1998. Dat is niet gehaald. Er was wel voldaan aan het tussendoel van de nota Duurzame gewasbescherming (LNV, 2004) van 75% reductie in 2005 ten opzichte van 1998.
De reductie is vooral het gevolg van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij. Twee derde van de reductie is bereikt doordat telers hun bedrijfsvoering hebben aangepast, onder andere door emissiereducerende apparatuur en door stroken land langs het oppervlaktewater niet te betelen (teeltvrije zones). Het resterende een derde deel van de reductie is gerealiseerd door veranderingen in het pakket toegelaten middelen voor gewasbeschermingsmiddelen. De milieuwinst is vooral gehaald tussen 1998 en 2001.

Ondanks de gerealiseerde daling van de belasting door gewasbeschermingsmiddelen in de afgelopen 10 jaar worden de ecologische normen voor oppervlaktewater nog regelmatig overschreden. Meetresultaten laten zien dat in de afgelopen jaren op ongeveer de helft van de meetlocaties de waterkwaliteitsnormen voor oppervlaktewater werden overschreden (CML en Haskoning, 2010).

• Gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater, 2013-2023

Geen doelen voor milieubelasting bodem(ecosysteem) en grondwater

Voor de milieubelasting van het bodemecosysteem (leven in de bodem), het terrestrisch ecosysteem (dieren die voedsel zoeken op akkerlans) en het grondwater zijn geen kwantitatieve reductiedoelen vastgelegd. Deze milieudruk is in de periode 1998-2008 ook gedaald, maar de reductie is kleiner dan die van de belasting van het oppervlaktewater. Het risico voor het terrestrisch ecosysteem, is na een stijging sinds 2003 in 2008 ook afgenomen.

Beleid gewasbeschermingsmiddelen

Het gewasbeschermingsmiddelenbeleid is beschreven in de Nota Duurzame gewasbescherming (LNV, 2004). Hierin is als algemene milieukwaliteitsdoelstelling geformuleerd dat in 2010 geen overschrijdingen van het MTR in het oppervlaktewater meer mogen voorkomen. Als operationele doelstellingen voor de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater is opgenomen:

• in 2010 een reductie van de milieubelasting met 95% ten opzichte van 1998.

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen, zowel binnen als buiten de landbouw, leidt ook tot knelpunten bij de bereiding van drinkwater uit grond- en oppervlaktewater. Doelstelling is om in 2010 het aantal knelpunten bij de bereiding van drinkwater uit oppervlaktewater met 95% te reduceren ten opzichte van 1998. Volgens de Kaderrichtlijn Water mogen er in 2015 geen knelpunten meer voorkomen. De beide operationele doelstellingen voor 2010 zijn niet gehaald (PBL, 2012).