Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2007

Belasting oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen fors afgenomen sinds 1998

De berekende milieubelasting van het oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen uit de landbouw was in 2007 85% lager dan in 1997-1999. Daarmee is voldaan aan het tussendoel van de nota Duurzame gewasbescherming (LNV, 2004) van 75% reductie ten opzichte van 1998.

De reductie is vooral het gevolg van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij. Driekwart van de reductie is bereikt doordat telers hun bedrijfsvoering hebben aangepast, onder andere door emissiereducerende apparatuur en door stroken land langs het oppervlaktewater niet te betelen (teeltvrije zones). Het resterende kwart van de reductie is gerealiseerd door veranderingen in het pakket toegelaten middelen voor gewasbeschermingsmiddelen. De milieuwinst is vooral gehaald tussen 1998 en 2001.

Milieubelasting oppervlaktewater daalde in 2007 niet verder

Tot 2006 daalde de berekende milieubelasting van het oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen maar in 2007 was sprake van een stijging. Of dit een nieuwe trend inluidt is echter moeilijk te zeggen op basis van 1 jaar gegevens. Het doel voor 2010 is een afname van de milieubelasting door de land- en tuinbouw van 95% ten opzichte van 1998. Om dit doel te halen moet in de periode 2008-2010 een daling van ruim 65% ten opzichte van 2007 bereikt worden. Hiervoor is een extra inspanning nodig.

• PBL, 2009. Milieudruk gewasbeschermingsmiddelen, 2010

Ondanks de gerealiseerde daling van de belasting door gewasbeschermingsmiddelen in de afgelopen 10 jaar worden de ecologische normen voor oppervlaktewater nog regelmatig overschreden. Meetresultaten laten zien dat in de jaren 2005 en 2006 op ongeveer 50% van de meetlocaties de waterkwaliteitsnormen voor oppervlaktewater werden overschreden.

• Gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater, 2013-2023

Belasting van bodem en grondwater met bestrijdingsmiddelen

Voor de milieubelasting van het bodemecosysteem (leven in de bodem), het terrestrisch ecosysteem (dieren die voedsel zoeken op behandelde akkers) en het grondwater zijn geen kwantitatieve reductiedoelen vastgelegd. De berekende belasting van de bodem, het terrestrisch ecosysteem en het grondwater door gewasbeschermingsmiddelen uit de landbouw is gedaald, maar de reductie ten opzichte van 1998 is met respectievelijk ongeveer 80%, 10% en 60% lager dan die van oppervlaktewater, omdat driftbeperkende maatregelen geen effect hebben op deze milieucompartimenten (MNP, 2007).

Beleid gewasbeschermingsmiddelen

Het gewasbeschermingsmiddelenbeleid wordt beschreven in de Nota Duurzame gewasbescherming (LNV, 2004). Hierin is een algemene milieukwaliteitsdoelstelling geformuleerd dat in 2010 geen overschrijdingen van het MTR in het oppervlaktewater meer mogen voorkomen. Als twee operationele doelstellingen voor de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater zijn opgenomen:

• in 2005 een reductie van de milieubelasting met 75% ten opzichte van 1998.
• in 2010 een reductie van de milieubelasting met 95% ten opzichte van 1998.

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen, zowel binnen als buiten de landbouw, leidt ook tot knelpunten bij de bereiding van drinkwater uit grond- en oppervlaktewater. Doelstelling is om in 2005 het aantal knelpunten bij de bereiding van drinkwater uit oppervlaktewater met 50% te reduceren ten opzichte van 1998, en in 2010 met 95% ten opzichte van 1998. Volgens de Kaderrichtlijn Water mogen er in 2015 geen knelpunten meer voorkomen.