Broeikasgasemissies in Nederland, 1990-2006

Emissie van broeikasgassen bijna 3% lager dan in het basisjaar voor het Kyoto Protocol

De emissie van broeikasgassen in Nederland volgens de IPCC-methode lag in 2006 bijna 3% onder het niveau van het basisjaar voor het Kyoto-protocol. Nederland moet zijn broeikasgasemissies in 2008-2012 met 6% hebben gereduceerd ten opzichte van het basisjaar. De emissie van broeikasgassen in het basisjaar is de optelling van de emissies van koolstofdioxide (CO₂), methaan (CH₄) en lachgas (N₂O) in 1990 en die van de fluorhoudende gassen in 1995.
In de periode 1990-2004 nam de CO₂-emissie jaarlijks met gemiddeld één procent toe door meer elektriciteitsgebruik en een toename van het personen- en goederenvervoer. Tussen 2004 en 2006 nam de emissie echter af.
In 2006 zijn de emissies van de andere broeikasgassen; CH₄, N₂O en de fluorhoudende gassen, met 34% afgenomen ten opzichte van het basisjaar.

• De emissie van CH₄ neemt sinds 1990 af. Belangrijkste reden is de afname van het storten van afval, wat leidt tot minder methaanemissie uit stortplaatsen. Daarnaast nam de CH₄ emissie vanuit de landbouw af door krimp van de veestapel.
• De emissie van N₂O nam sinds 1995 af doordat minder mest werd toegediend en door minder kunstmestgift. Daarnaast is de N₂O-emissie van de industrie gedaald.
• De emissies van fluorhoudende gassen (HFK's, PFK's, SF₆) namen sinds 1998 af. Dit is grotendeels het gevolg van twee maatregelen in de industrie. De emissies lijken zich in de laatste jaren te stabiliseren.

Emissie van CO₂ en andere broeikasgassen na 2004 gedaald

De CO₂-emissie in Nederland is tussen 2004 en 2006 met bijna 9 Mton afgenomen. De belangrijkste oorzaken van deze afname zijn:

• De CO₂-emissie van de Industrie- en energiesector nam sinds 2004 met bijna 8 Mton af. Deze afname wordt vooral veroorzaakt door de lagere elektriciteitsproductie in Nederland. Om aan de vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen, werd in 2006 22 procent van de verbruikte elektriciteit uit het buitenland geïmporteerd en meer duurzame energiebronnen (biomassa, wind) ingezet bij de Nederlandse elektriciteitsproductie.
  Daarnaast nam ook de emissie van de overige industrie en raffinaderijen na 2004 af door een lager productieniveau en door verdere energiebesparing.
• De totale CO₂-emissie van de Gebouwde omgeving (huishoudens en de sector Handel Diensten en Overheid) was in 2006 circa 2,5 Mton lager dan in 2004. Deze daling komt vooral door de relatief zachte winters in 2005 en 2006, waardoor er minder aardgas gebruikt werd voor de verwarming van huizen en werkplekken. Verder wordt deze reductie veroorzaakt door een betere isolatie en een toename van het aantal HR-ketels bij huishoudens.
• De CO₂-emissie door Verkeer en vervoer nam toe tussen 2004 en 2006 met ruim 1 Mton.
• De uitstoot van de overige broeikasgassen (methaan, distikstofoxide en fluorhoudende gassen) is met ongeveer 1,5 Mton gedaald sinds 2004.

Of er sprake is van een trendbreuk, is op basis van deze waarnemingen niet te zeggen. Immers, de import van elektriciteit kan behoorlijk fluctueren en de winters van 2005 en 2006 waren relatief mild.

• Broeikasgasemissies in Nederland per sector, 1990 - 2009

Doelen klimaatbeleid

De emissies van de broeikasgassen koolstofdioxide, methaan, lachgas en van de fluorhoudende gassen (HFK's, PFK's en SF₆) zijn onderdeel van het Klimaatverdrag en het Kyoto Protocol van de Verenigde Naties. In het Kyoto Protocol zijn afspraken gemaakt over de reductie van de emissies van broeikasgassen, waaronder CO₂.

• Klimaatverandering: beleid ter vermindering van broeikasgasemissies
• Inleiding tot het broeikaseffect

Broeikasgasemissies herberekend

In 2007 heeft een team van experts van het Klimaatverdrag het 'Nationaal systeem broeikasgassen' beoordeeld (review). Het Nationaal systeem wordt gebruikt voor het berekenen van het Nederlandse emissieplafond onder het Kyotoprotocol. Deze review heeft geleid tot een aantal wijzigingen in berekeningsmethoden. De wijzigingen hebben betrekking op de hele emissiereeks (waaronder ook het basisjaar) en zijn in de hier genoemde cijfers verwerkt.
De totale broeikasgasemissie in het basisjaar (1990/1995) neemt door de herberekeningen af met 1,4 Mton CO₂-equivalenten. De aanpassingen per broeikasgas zijn:

• CO₂-emissies van de glasproductie: de emissiefactor is naar beneden bijgesteld op basis van meetgegevens.
• N₂O-emissies van de productie van caprolactam: op basis van betere inzichten in de productie in de periode 1990-2005 en meetgegevens over 2003 en 2004 is de gehele tijdreeks vanaf 1990 gereconstrueerd;
• N₂O-emissies van de elektriciteitsproductie: in overleg tussen deskundigen is de emissiefactor aangepast;
• Indirecte N₂O-emissies vanuit industriële bronnen: deze emissies worden als gevolg van de review niet meer berekend;
• N₂O-emissies van de landbouw: in het verleden werd de NH₃-emissie afgetrokken voordat de N₂O-emissie werd berekend. Dit bleek niet in overeenstemming met de IPCC-richtlijnen;
• Emissies van de landbouw (CH₄ en N₂O) en landbouwstatistieken (dieraantallen) werden afgerond voordat ze werden gerapporteerd aan de Emissieregistratie.

Onzekerheden

De emissies van broeikasgassen kunnen niet exact worden gemeten of berekend. Onzekerheden zijn daarom onvermijdelijk. Het MNP schat de onzekerheid in de jaarlijkse totale broeikasgasemissie op circa 5%. Dit is geschat op basis van informatie van emissie-experts in een eenvoudige analyse van de onzekerheid (volgens de zogenaamde IPCC-tier 1 methode). De totale emissie van broeikasgassen ligt daarmee met 95% betrouwbaarheid tussen de 197 en 218 Mton CO₂-equivalenten. De onzekerheid in de emissietrend tussen het basisjaar (1990/1995) en 2005 word geschat op circa 3%-punt; dat wil zeggen dat de emissietrend met 95% betrouwbaarheid ligt tussen de -6 tot 0%. In het afgesproken boekhoudkundige systeem onder het Kyoto Protocol worden emissies bepaald op een van tevoren afgesproken manier en wordt een Partij daarop uiteindelijk ook afgerekend. Met de hiervoor genoemde onzekerheden in de emissiecijfers wordt in dat boekhoudkundige systeem geen rekening gehouden.

• Onzekerheden emissies naar lucht, 1990 - 2013

Uitleg verschillende emissiecijfers

• IPCC-totaal (hier gepresenteerd) - Om internationaal beleid te kunnen voeren met als doel het tegengaan van het versterkt broeikaseffect is door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een voorschrift opgesteld, aan de hand waarvan ieder land moet rapporteren (IPCC, 2001). De zo gerapporteerde emissies zijn tussen landen onderling vergelijkbaar en geven daardoor een betrouwbaarder beeld van mondiale emissies. De hier gepresenteerde cijfers zijn exclusief de CO₂-emissies van veranderd landgebruik en bos-aanplant en -kap (LULUCF), de CO₂-emissies van verbranding van biomassa en internationale brandstofbunkers.
• IPCC-totaal temperatuurgecorrigeerd - Het MNP stelt jaarlijks de Milieubalans op. Voor toetsing van het nationale beleid aan de Kyotodoelstelling wordt daarbij uitgegaan van de IPCC-emissiereeks. Om zicht te krijgen op of het nationale beleid op de goede weg is, worden schommelingen door toevallige temperatuurswisselingen gecorrigeerd.

• Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2022