Belasting van het oppervlaktewater door consumenten, 1990-2022
De bijdrage aan de landelijke belasting van het oppervlaktewater door consumenten is laag, behalve voor lood. Het overgrote deel van de emissie naar riool wordt voor de nutriënten en de zware metalen veroorzaakt door consumenten (70-90%).
Behalve lood beperkte bijdrage aan landelijke belasting oppervlaktewater
De bijdrage van consumenten (voornamelijk huishoudens) aan de belasting van het oppervlaktewater is zeer gering en wordt veroorzaakt door lozingen vanuit een klein aantal huishoudens dat niet op het riool is aangesloten. De emissies door het verlies van lood in de hengelsport worden toebedeeld aan de doelgroep consumenten. De bijdrage vanuit consumenten aan de landelijke belasting van lood is hierdoor 56% en is gestegen ten opzichte van 1990. Ook het gebruik van loden hagel en kogels in de jacht wordt toebedeeld aan consumenten, maar na 2000 werd al geen loodhagel meer gebruikt. Tegenwoordig worden voornamelijk stalen kogeltjes gebruikt.
Grote bijdrage aan emissies op het rioolstelsel
Consumenten lozen voornamelijk op het rioolstelsel. Daarom is de bijdrage aan de landelijke emissies naar riool voor de hier gepresenteerde stoffen hoog (70-90%, zie figuur ‘emissies’). Door de toename in de bevolking blijven de emissies vanuit consumenten geleidelijk stijgen.
Belasting via riolering en waterzuivering
Het grootste deel van de emissies wordt via het riool afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties, waar het water wordt gezuiverd. Uiteindelijk belandt slechts een veel kleiner deel van deze emissies in het oppervlaktewater. Voor de hier gepresenteerde stoffen varieert dit van 10-25% van de aanvoer op de rioolwaterzuiveringsinstallaties. De verontreiniging die als effluent van de rioolwaterzuiveringsinstallaties en via de overstorten en regenwaterriolen in het water komt, telt mee als belasting van het oppervlaktewater maar wordt beschouwd als een overdracht van het compartiment riolering en waterzuivering naar het milieucompartiment oppervlaktewater.
Achterliggende bronnen
Voor de meeste stoffen is de grootste bron vanuit consumenten de directe lozing van huishoudelijk afvalwater op riool, onder andere spoelwater van toiletten. Een belangrijke bron voor emissies van zink en fosfor is het gebruik van vaatwasblokjes. De corrosie van koperen waterleidingen is de grootste bron van koperemissies. Naast de lozing van huishoudelijk afvalwater spelen de corrosie van zinken daken en dakgoten en de corrosie van loden stroken en slabben van woningen een grote rol. Deze emissies belanden via afspoeling met hemelwater in het rioolstelsel. Het afsteken van consumentenvuurwerk is ook nog een kleine bron voor de emissies naar riool. Voor lood is de grootste bron het gebruik van lood in de hengelsport.
Geneesmiddelen
In de Emissieregistratie worden ook de emissies van (resten van) geneesmiddelen via huishoudelijk afvalwater naar het riool berekend. De resultaten van deze cijfers zijn in een aparte indicator opgenomen.
Bronnen
- Emissieregistratie (2024). Website Emissieregistratie: jaarcijfers 2022. RIVM, Bilthoven; PBL, Den Haag; CBS, Den Haag; RWS-WVL, Lelystad; WEnR, Wageningen; Deltares, Utrecht; RVO, Utrecht en TNO, Utrecht.
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Belasting van het oppervlaktewater door consumenten
- Omschrijving
Een klein aantal huishoudens is niet op het riool aangesloten en zorgt voor een geringe belasting van het oppervlaktewater. De meeste emissies van consumenten worden geloosd op het rioolstelsel. In de totale emissies naar oppervlaktewater en riool hebben de consumenten voor de meeste stoffen de grootste bijdrage.
- Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-WVL, Deltares, Wageningen Environmental Research, TNO, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
- Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
- Geografische verdeling
Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
- Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen- Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
- Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst- Opmerking
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Emissies naar water: begrippen en definities
- Betrouwbaarheidscodering
Complex. Zie factsheet 'Huishoudelijk afvalwater' op de website van de Emissieregistratie achter 'Overzicht documenten'.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2024). Belasting van het oppervlaktewater door consumenten, 1990-2022 (indicator 0139, versie 25, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
