Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2014
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De uit- en afspoeling van landbouw- en natuurgronden speelt een bepalende rol bij de belasting van het oppervlaktewater met nutriënten en zware metalen. Via de rioolwaterzuiveringsinstallaties dragen ook de gezuiverde emissies van huishoudens en bedrijven bij. Daarnaast zijn de atmosferische depositie en de emissies door verkeer van belang.
Bronnen en (milieu)compartimenten
De belasting van het oppervlaktewater bestaat uit de rechtstreekse emissies naar oppervlaktewater vanuit de diverse emissiebronnen, zoals industrie en huishoudens, en de overdrachten vanuit de milieucompartimenten bodem (uit- en afspoeling) en lucht (atmosferische depositie) en het compartiment riolering en waterzuivering (effluenten, overstorten en regenwaterriolen).
Grote belasting via overdrachten vanuit andere compartimenten
De figuren geven per sector en - in het geval van overdrachten vanuit bodems of atmosfeer - per compartiment het relatieve aandeel aan de totale belasting van het oppervlaktewater, respectievelijk aan de totale emissies via (afval)water naar oppervlaktewater of riool. Voor veel stoffen is niet de rechtstreekse emissie naar het oppervlaktewater de belangrijkste bron, maar de belasting van het oppervlaktewater via de bodem, lucht of riolering en waterzuivering. Door uit- en afspoeling van nutriënten, zware metalen en gewasbeschermingsmiddelen uit landbouwgronden en natuurlijke bodems wordt het oppervlaktewater belast. Via de lucht is de atmosferische depositie van belang, met name voor de PAK's. Het gezuiverde afvalwater, afkomstig van rioolwaterzuiveringsinstallaties (effluent), de overstorten en de regenwaterriolen zijn ook voor nutriënten, metalen en sommige gewasbeschermingsmiddelen een belangrijke bron voor de belasting van het oppervlaktewater. In feite weerspiegelt dit de door het zuiveringsproces gereduceerde emissies naar riool van diverse sectoren zoals huishoudens, industrie of van afspoeling van verhard oppervlak. Voor koper en zink en voor de beide PAK's (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) geldt dat ook de scheepvaart en het wegverkeer een groot aandeel hebben in de totale belasting. De huishoudens dragen flink bij aan de belasting met lood, door het gebruik van lood in de hengelsport
Emissies naar oppervlaktewater en riool
Er bestaan grote verschillen tussen de grafieken 'belasting', 'emissies naar riool en 'emissies naar oppervlaktewater'. Dit komt doordat de overdrachten naar het oppervlaktewater vanuit andere compartimenten niet meetellen als emissie, maar wel als belasting. Andersom tellen de emissies naar riool niet mee bij de 'belasting'. De rechtstreekse emissies naar oppervlaktewater zijn wel een onderdeel van de 'belasting'.
Vanuit de emissies bekeken zijn voor vrijwel alle stoffen de huishoudens veruit de belangrijkste bron. Het grootste deel van deze emissies wordt geloosd op het rioolstelsel. Voor de PAK's is verkeer en vervoer ook een belangrijke bron, onder andere via het wegverkeer.
Voor de herbiciden glyfosaat en MCPA is het gebruik in het stedelijk groenbeheer de enige bron voor emissies naar het riool. Voor het insecticide Imidacloprid zijn geen gegevens bekend over de emissies naar riool, dus deze stof komt niet voor in de figuur met 'Emissies naar riool'. Voor alle getoonde bestrijdingsmiddelen geldt ook nog dat ze niet voorkomen bij de grafiek over emissies naar oppervlaktewater, maar wel bij belasting. De middelen komen namelijk in het water via overdracht vanuit het compartiment bodem zoals via afspoeling en uitspoeling.
Bronnen
- Emissieregistratie (2016). Jaarcijfers 2014 (voorlopig). RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-WVL, Lelystad; Alterra, Wageningen; Deltares, Utrecht, RVO, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
Relevante informatie
- Atmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel, 1990-2022
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur, 1990-2022
- Belasting oppervlaktewater door gebruik van enkele gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw, 2005-2022
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie, 1990-2022
- Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer, 1990-2022
- Belasting van het oppervlaktewater door consumenten, 1990-2022
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2022
- Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Belasting van het oppervlaktewater per doelgroep en milieucompartiment
- Omschrijving
- De belasting, ofwel de vervuiling die daadwerkelijk het oppervlaktewater bereikt, bestaat uit de emissies naar oppervlaktewater plus de overdrachten vanuit de overige compartimenten in de vorm van RWZI effluenten, overstorten, regenwaterriolen, uit- en afspoeling vanuit landbouw- en natuurgronden en de atmosferische depositie op oppervlaktewateren exclusief de Noordzee. Emissies, ofwel de vrachten verontreiniging die uit een bron vrijkomen, kunnen worden verdeeld in emissies naar het oppervlaktewater en emissies naar het rioolstelsel.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-WVL, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, TNO)
- Berekeningswijze
- Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
- Basistabel
- Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
- Geografische verdeling
- Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- Omdat de uit- en afspoeling van stikstof, fosfor en zware metalen niet kan worden uitgesplitst naar landbouw- en natuurgronden, is de uit- en afspoeling als totaal weergegeven. Atmosferische depositie op de Noordzee (NCP) en de emissies van zeeschepen varend op het Nederlands deel van het NCP zijn niet meegenomen in de cijfers. Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Betrouwbaarheidscodering
- Complex. Zie ook de diverse factsheets op de website van de Emissieregistratie, achter 'Overzicht documenten'.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2016). Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2014 (indicator 0085, versie 17, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
