Belasting van het rioolstelsel, 1990-2022
De trend in de belasting van het rioolstelsel via (afval)water wordt voor een groot deel bepaald door de lozing vanuit consumenten en is in de tijd redelijk stabiel.
Wat zijn de belangrijkste bronnen van de belasting van het rioolstelsel?
De belasting van het rioolstelsel bestaat uit:
- de emissies via een rioolaansluiting vanuit bedrijven en consumenten;
- afspoeling met hemelwater vanaf gerioleerd verhard oppervlak (wegen, daken) van verontreinigingen veroorzaakt door atmosferische depositie, (weg)verkeer, corrosie van metalen en straatvuil.
Voor fosfor en stikstof wordt ook de afspoeling van verhardingen naar het rioolstelsel berekend, maar dat is een relatief kleine bron. Voor N-totaal bedraagt de bron afspoeling van verhard oppervlak 1,3 procent van de totale belasting op het riool, voor P-totaal is dit 2,3 procent. Het gaat daarbij om bronnen als bladval, depositie, uitspoeling zand en grond en urine en uitwerpselen van dieren.
Consumenten hebben het grootste aandeel in de belasting van het rioolstelsel
Bij vrijwel alle stoffen is het aandeel van de consumenten het grootst. De emissies van geneesmiddelen op riool zijn vrijwel volledig afkomstig van consumenten. Deze emissies stijgen licht en houden gelijke tred met de bevolkingsgroei. Bij de PAK’s en zink zijn ook de emissies uit de doelgroep verkeer en vervoer van belang. Via slijtage van banden en remmen en lekkage van olie komen deze emissies via afspoelend hemelwater in het riool. Deze emissies houden gelijke tred met de geleidelijke toename van het verkeer en zijn daarom stabiel in de tijd of stijgen soms licht. Relevante bronnen voor nikkel, stikstof en fosfor zijn de industrie en de afvalverwerking.
Voor de herbiciden glyfosaat en MCPA was het gebruik in het stedelijk groenbeheer een belangrijke bron voor belasting van het riool, maar vanaf maart 2016 mogen professionele gebruikers bij het stedelijk groenbeheer geen gewasbeschermingsmiddelen meer op een verharde ondergrond gebruiken. Deze ontwikkeling is duidelijk zichtbaar in de trend van de cijfers van Glyfosaat en MCPA. Vooruitlopend op het verbod was het verbruik van deze middelen in 2015 ook al lager. Het biocide Imidacloprid komt voornamelijk via gebruik van dit middel bij (huis)dieren in het riool terecht.
Zie ook de grafiek Belasting van het rioolstelsel naar herkomst in de indicator:
Maatregelen
De afgelopen decennia zijn de meeste, relatief gemakkelijk te nemen maatregelen al genomen. Bij de aanpak van diffuse bronnen is er sprake van complexe regelgeving en veel actoren, waardoor de emissies op riool nog niet echt dalen.
Reductie van de emissies vindt plaats op de rioolwaterzuiveringsinstallaties
Voor de meeste stoffen geldt dat de emissies op het riool door behandeling op een rioolwaterzuiveringsinstallatie uiteindelijk fors verlaagd worden. De hoeveelheid die uiteindelijk het oppervlaktewater bereikt, is afhankelijk van de stof tussen de 50 en 90 procent lager dan de oorspronkelijke hoeveelheid die via het riool wordt aangevoerd op de rioolwaterzuivering.
Bronnen
- Emissieregistratie (2024). Website Emissieregistratie: jaarcijfers 2022. RIVM, Bilthoven; PBL, Den Haag; CBS, Den Haag; RWS-WVL, Lelystad; WEnR, Wageningen; Deltares, Utrecht; RVO, Utrecht en TNO, Utrecht.
Relevante informatie
- Emissies naar water: begrippen en definities
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst
- Atmosferische depositie op binnenwater en op het rioolstelsel
- Belasting van het oppervlaktewater door landbouw en natuur
- Belasting van het oppervlaktewater door het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie
- Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer
- Belasting van het oppervlaktewater door huishoudens
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en waterzuivering
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Belasting van het rioolstelsel
- Omschrijving
De emissies via (afval)water naar riool geven een beeld van de verontreinigingen zoals ze uit de verschillende bronnen geloosd worden op het rioolstelsel.
- Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-WVL, Deltares, Wageningen Environmental Research, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, TNO)
- Berekeningswijze
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
- Basistabel
Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
- Geografische verdeling
Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
- Andere variabelen
Belasting oppervlaktewater, bodememissies, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen- Verschijningsfrequentie
In mei definitieve cijfers t-2
- Achtergrondliteratuur
Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst- Opmerking
Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Emissies naar water: begrippen en definities
- Betrouwbaarheidscodering
C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof); Per bron of groep van bronnen is de betrouwbaarheidscodering te vinden in de factsheets op de website van de Emissieregistratie
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2024). Belasting van het rioolstelsel, 1990-2022 (indicator 0585, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
