Meteorologische gegevens, 1990-2016

Het jaar 2016: zeer warm, zeer zonnig en aan de droge kant

Het jaar 2016 was een zeer warm jaar. Met een gemiddelde temperatuur van 10,7^oC komt 2016 net in de top-10 van de warmste jaren sinds het begin van de waarnemingen in 1901. Dit past in de trend van een opwarmend klimaat. Volgens het WMO (World Meteorelogical Organisation) was 2016 zelfs het warmste jaar ooit gemeten (sinds 1851) Volgens het WMO is de oorzaak duidelijk: de opwarmende trend door broeikasgassen, El Nino en de grilligheid van het weer. (KNMI, 2017e)
De wintermaanden januari en februari waren beide zacht, alhoewel er ook koudere perioden waren. De landelijk laagste temperatuur van min 12,3^oC werd gemeten in Nieuw Beerta op 21 januari. De lente begon laat. Zowel maart als april kenmerkten zich door perioden met een noordelijke stroming waardoor het soms koud weer was. In mei overheerste de warmte. De zomer was zeer warm en kwam op de 10^e plaats in de rij van warme zomers sinds 1901. Het was zonniger, maar ook natter. De hoogste temperatuur (35,2^oC) werd op 20 juli gemeten in Eindhoven. Augustus eindigde zeer warm en deze warmte zette zich voort in september. Met 17,3^oC was het in De Bilt de op twee na warmste september sinds 1901. Oktober en november verliepen kouder dan normaal. Eind november en begin december trad nachtvorst op onder invloed van hogedrukgebieden. December verliep zacht, maar eindigde koud en mistig.
Met landelijk gemiddeld 1 881 uur zon was 2016 zeer zonnig. In De Bilt scheen de zon 1 812 uur en komt daarmee op het negende zonnigste jaar sinds 1901. Alleen juni was een sombere maand. Aan de kust de zon het meest.
Landelijk viel er gemiddeld 852 mm neerslag en was daardoor een vrij droog jaar. Het noorden was het droogst; in het westen en zuiden was het natter dan normaal. In het zuiden en oosten van het land waren er in 2016 herhaaldelijk zware onweersbuien die zich vaak langzaam verplaatsten waarbij lokaal veel neerslag viel. In de avond van 23 juni zorgden hagelstenen van 5 tot 10 cm in het zuidoosten op enkele plaatsen voor grote schade.

De winter van 2015/'16 was buitengewoon zacht

De winter 2015/'16 was een buitengewoon zachte winter. Het koudegetal van Hellmann voor De Bilt kwam in de winter tot een bijdrage van 9,6. In Nieuw-Beerta in Groningen werd een laagste temperatuur gemeten van -12,3 ^oC. De laagste temperatuur gemeten in De Bilt bedroeg in 2015 -8,0 ^oC. De gemiddelde temperatuur in de winter 2015/'16 kwam uit op 6,3 ^oC tegen 3,4 ^oC in de periode 1981/2010. De koudste winter sinds 1901 was de winter van 1962/'63 met een koudegetal van 345,9, gevolgd door 1946/'47 en 1941/'42. Het koudegetal voor de winter van 2016/'17 bedroeg 36.

Het warmtegetal boven gemiddeld

Het warmtegetal in 2016 gaf aan dat het een bovengemiddeld warm jaar was. Gemiddeld over de periode 1981/'2010 ligt het warmtegetal op 87,4, in 2016 kwam het warmtegetal uit op 113,9. Wanneer je deze waarden vergelijkt met het gemiddelde warmtegetal over de periode 1901-2010 (62,2) is het verschil groter.

Het klimaat en het weer in Nederland

Nederland heeft een zeeklimaat, gekenmerkt door zachte winters, koele zomers en neerslag gedurende het gehele jaar. Dit wordt veroorzaakt door de gemiddelde luchtverplaatsing die voornamelijk uit het zuidwesten is.

Invloed van het klimaat en het weer op het milieu

Weersomstandigheden hebben directe gevolgen voor milieu en natuur. Hierbij valt te denken aan het trekgedrag van vogels en vorming van smog. Aan de andere kant heeft het milieu invloed op het weer. De toename van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer zal tot een verandering van het klimaat leiden.

Ontwikkelingen temperatuur en neerslag

De gemiddelde temperatuur in De Bilt was de laatste twintig jaar circa 1 ^oC hoger dan een het begin van de 20^e eeuw. Wereldwijd was deze toename rond de 0,6 ^oC. De hoeveelheid neerslag per jaar is in de afgelopen eeuw toegenomen, voornamelijk in de periode oktober-maart. Met uitzondering van het droge jaar 2003, waren de afgelopen jaren erg nat. Door deze veranderende weersomstandigheden is het groeiseizoen, dagen met een gemiddelde temperatuur boven de 5 ^oC, in de afgelopen vijftien jaar drie weken langer dan in de periode 1961-1990. Door de stijging van de temperatuur op aarde is de zeespiegel voor de Nederlandse kust de afgelopen 100 jaar met circa 19 cm gestegen.

• Zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust en mondiaal, 1890-2018