Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2023

Emissies wegverkeer

Bij verbranding van benzine, diesel en lpg in de motor van voertuigen komt kooldioxide (CO₂) vrij. Er ontstaan ook stikstofoxiden (NO_x) bij de verbranding, omdat de zuurstof niet alleen reageert met de koolstof uit de brandstof maar ook met stikstof uit de lucht. Fijnstof ontstaat onder andere bij de verbranding van dieselolie (dieselrook) en slijtage van wegdek, banden en remmen.

Ontwikkeling emissie kooldioxide

In 2023 is de emissie van kooldioxide (op basis van de IPCC-methodiek) door wegverkeer met 4 procent gestegen ten opzichte van 2022. In 2021 en 2022 is dit vrijwel gelijk gebleven na de daling van 15 procent in 2020 door strenge maatregelen ter bestrijding van het Covid-virus. Voertuigen hebben in 2023 3 procent meer kilometers over Nederlandse wegen afgelegd dan in 2022. Ook in 2022 en 2021 werd er meer gereden dan het jaar ervoor (+5% per jaar in beide jaren). Door de toename van het wegverkeer met ook een toenemend aandeel van fossiele benzine in het totale brandstofverbruik van wegverkeer, is de emissie van kooldioxide hoger dan in 2022. 
Tussen 1990 en 2008 neemt de emissie van CO₂ door het wegverkeer toe met 28 procent. In de periode 2008-2014 is de emissie met 18 procent gedaald, hetgeen onder andere het gevolg is van de fiscale stimulering van de aanschaf van zuinige auto’s. Door de aantrekkende economie met meer wegverkeer in de periode 2014-2019 is de CO₂-uitstoot met 3 procent gestegen. De emissie per afgelegde voertuigkilometer is wel verder gedaald.

Ontwikkeling emissie stikstofoxiden

Alhoewel het aantal voertuigkilometers in 2023 is toegenomen, is de emissie van stikstofoxiden in dat jaar met 4 procent afgenomen. De emissie van NO_x blijft afnemen en is in 2023 80 procent lager dan in 1990. 
De daling van de NO_x komt vooral op het conto van de driewegkatalysator die eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto’s en bestelauto’s. Daarnaast zijn ook veel voertuigen met een dieselmotor uitgerust met een katalysator (SCR), waarbij gebruik gemaakt wordt van een ureumoplossing (AdBlue). Ook uitlaatgasrecirculatie (EGR) heeft een verlagend effect bij dieselmotoren.

Ontwikkeling emissie fijnstof

De emissie van fijnstof met een diameter kleiner dan 10 µm (PM₁₀) is in 2023 met 1 procent gestegen ten opzichte van 2022 door een toename van het wegverkeer en de daarmee gepaard gaande slijtage van banden en wegdek. 
De emissie van fijnstof (PM₁₀) is in eerste instantie vooral verminderd door motor-technische verbeteringen. Een verdere reductie, met name na 2005, is bereikt door de toepassing van roetfilters. Vanaf 2011 worden zo goed als alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwd roetfilter geleverd. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd (“retrofit”).