Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2018
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Dankzij maatregelen zijn de emissies van fijnstof en stikstofoxiden gedaald bij een toegenomen aantal kilometers dat voertuigen afleggen. De emissie van kooldioxide is door de toename van het gebruik van zuiniger voertuigen licht afgenomen na 2008. Onder andere door het aantrekken van de economie is de emissie sinds 2015 weer licht gestegen.
Ontwikkeling emissie kooldioxide
Tussen 1990 en 2008 heeft de groei van de emissie van kooldioxide (CO2) door het wegverkeer vrijwel gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers. In de periode 2008-2014 is de emissie (op basis van de IPCC-methodiek) met 15 procent gedaald, hetgeen onder andere het gevolg is van de fiscale stimulering van de aanschaf van zuinige auto's. Onder andere door het aantrekken van de economie is de emissie met bijna 5 procent gestegen tussen 2014 en 2018.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden en fijnstof
De emissies van stikstofoxiden (NOx) en fijnstof door het wegverkeer zijn sinds 1990 jaarlijks gedaald en zijn in 2018 70 procent lager dan in 1990. Dit ondanks dat in 2018 het aantal voertuigkilometers 44 procent hoger is dan in 1990. De daling van de NOx komt vooral op het conto van de driewegkatalysator die eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto's en bestelauto's. Daarnaast zijn ook veel voertuigen met een dieselmotor uitgerust met een katalysator (SCR), waarbij gebruik gemaakt wordt van een ureumoplossing (AdBlue). Ook uitlaatgasrecirculatie (EGR) heeft een verlagend effect bij dieselmotoren.
De emissies van fijnstof (PM10) zijn in eerste instantie vooral verminderd door motor-technische optimalisaties. Een verdere reductie, met name na 2005, is bereikt door de toepassing van roetfilters. Vanaf 2011 worden zo goed als alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwde roetfilter geleverd. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"). Ongeveer 80 duizend personen- en bestelauto's en 27 duizend zware bedrijfsvoertuigen zijn met een retrofit-filter uitgerust. In 2017 rijden daarvan nog respectievelijk 30 duizend en 7 duizend van rond. Dit aantal neemt verder af.
Oorzaken van emissies
Beleidsdoelstellingen
De algemene doelstelling van het beleid is om voor de gehele economie een afname van de emissies te realiseren naast een groeiend bruto binnenlands product (BBP).
Bronnen
- CBS (2019a). StatLine: Verkeersprestaties motorvoertuigen; kilometers, voertuigsoort, grondgebied . CBS, Den Haag/Heerlen. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019b). Totale reizigerskilometers in Nederland per jaar; vervoerwijzen, regio's. CBS, Den Haag/Heerlen
- CBS (2019c). Cijfers van verkeer en vervoer, niet in Statline gepubliceerd. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019d). StatLine: Motorvoertuigenpark op 1 januari. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019a). StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019b). Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2019). Jaarcijfers 2017. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Utrecht, RVO, Utrecht en TNO Bouw en Ondergrond, Utrecht..
- Klein, J. (2011). Luchtverontreiniging, emissies door mobiele bronnen, 1990-2009.CBS, Den Haag/Heerlen.
- Klein, J., et al. (2019). Methods for calculating emissions from transport in NL. (achter Lucht/Verkeer en Vervoer/Methoderapporten Taakgroep Verkeer en Vervoer).
Relevante informatie
- Reizigerskilometers in Nederland door de Nederlandse bevolking, 2018-2023
- Goederenvervoer van en naar Nederland naar vervoerswijze, 2012-2023
- Milieudruk doelgroep Verkeer en vervoer: een overzicht
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018
- Meer gegevens over de volumes en milieudruk van het wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk
- Omschrijving
- Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijnstof door het wegverkeer en de ondervonden geluidhinder door wegverkeer.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, RVO, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- De cijfers hebben betrekking op verkeersprestaties in Nederland, inclusief door buitenlanders. Het aantal voertuigkilometers, per voertuigcategorie, is gebaseerd op het aantal voertuigen en het gemiddelde jaarkilometrage.
Het basismateriaal voor het aantal Nederlandse wegvoertuigen is afkomstig van de Statistiek van het Motorvoertuigenpark van het CBS. Het CBS betrekt haar gegevens van de RDW Dienst Wegverkeer die van alle in Nederland geregistreerde wegvoertuigen informatie heeft over onder andere voertuiggewicht, brandstofsoort en bouwjaar.
De voertuigkilometers van Nederlandse voertuigen zijn uitgesplitst naar Nederlandse voertuigen op Nederlands grondgebied en Nederlandse voertuigen op buitenlands grondgebied. Daarnaast zijn er cijfers van de totale afstand afgelegd op Nederlands grondgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt naar kilometers afgelegd door Nederlandse en buitenlandse voertuigen.
De verkeersprestaties van Nederlandse personenauto's, bestelauto's, vrachtauto's, trekkers en autobussen zijn berekend op basis van de gegevens uit het register van de Nationale Autopas van de RDW (NAP). Er kan daarbij uiteraard geen onderscheid worden gemaakt tussen in het binnenland en in het buitenland gereden kilometers. Voor de hierboven genoemde uitsplitsingen alsook voor het berekenen van gegevens voor de jaren 1990 t/m 2000 zijn voor de voertuigkilometers door personenauto's, naast de informatie uit de NAP, diverse andere bronnen gebruikt, namelijk:
- Onderzoek verplaatsingsgedrag (OVG) en Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON): Nederlandse voertuigen in Nederland
- Personen Auto Panel (PAP), dit onderzoek is beschikbaar t/m 1999
- Diverse bronnen van verkeerstellingen en toerismestatistieken.
Bij bestelauto's, vrachtauto's, trekkers en autobussen komt de extra informatie uit de volgende bronnen: - Statistiek van het wegvervoer
- Wegvervoergegevens van Eurostat
- BedrijfsVoertuigenEnquête (BVE), dit onderzoek is beschikbaar t/m 1993.
Prestaties van buitenlandse bussen worden berekend met behulp van gegevens uit het Grensoverschrijdend toerwagenvervoer, het kilometrage is ontleend aan een onderzoek Inkomend toerisme.
Meer informatie over de CBS-onderzoeken naar de verkeersprestaties van het wegverkeer en de statistiek van het motorvoertuigenpark is te vinden in de Korte onderzoeksbeschrijvingen en de Aanvullende onderzoeksbeschrijvingen op de CBS-site.
Zie ook indicator Verkeersprestaties van motorvoertuigen
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer. - Basistabel
- Zie de verschillende links bij de berekeningswijze.
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- In januari/februari definitieve emissiecijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten/Lucht/Verkeer en Vervoer
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente (Engelstalige) methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2019).
De broeikasgasemissies door landbouwvoertuigen, de visserij en mobiele werktuigen worden allemaal gepresenteerd onder Verkeer en vervoer.
Het onderzoek naar de ervaren geluidhinder wordt sinds statistiekjaar 2012 niet meer meegenomen in het onderzoek Permanent Onderzoek Leefsituatie (POLS) van het CBS. - Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2019). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2018 (indicator 0127, versie 32, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
