Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2009
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Dankzij maatregelen zijn de emissies van fijn stof en stikstofoxiden gedaald bij een toegenomen aantal kilometers dat voertuigen afleggen. De emissie van kooldioxide neemt evenredig toe met het aantal verreden voertuigkilometers.
Ontwikkeling emissie kooldioxide
Tussen 1990 en 2009 heeft de groei van de emissie van kooldioxide (CO2) door het wegverkeer vrijwel gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden en fijn stof
De emissies van stikstofoxiden (NOx) en fijn stof door het wegverkeer zijn sinds 1990 jaarlijks gedaald, ondanks dat het aantal voertuigkilometers tussen 1990 en 2009 met ruim eenderde is toegenomen. Dit komt voor NOx vooral op het conto van de driewegkatalysator die sinds eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto's en bestelauto's. De emissies van fijn stof (PM10) zijn vooral verminderd door motortechnische optimalisaties. Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. In 2009 konden bijna alle nieuwe dieselpersonenauto's en zware berdijfsvoertuigen met een ingebouwde roetfilter worden geleverd en circa 50% van de nieuwe dieselbestelauto's. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"). Eind 2009 waren ongeveer 80 duizend personen- en bestelauto's en 24 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit-filter uitgerust.
Emissies 2009
Ontwikkeling geluidhinder
Aan de afname van geluidhinder door wegverkeer tussen 1990-1997 is sinds enkele jaren een einde gekomen. De afname in het begin van de jaren negentig was een gevolg van geluidseisen aan nieuwe wegvoertuigen, het plaatsen van geluidsschermen en het toepassen van stiller asfalt (ZOAB). De toename sinds 1997 is een gevolg van het intensiever worden van het wegverkeer.
Oorzaken van emissies
Beleidsdoelstellingen
De algemene doelstelling van het beleid is om voor de gehele economie een afname van de emissies te realiseren naast een groeiend bruto binnenlands product (BBP). Voor het verkeer (wegverkeer plus overig verkeer) zijn in het vierde Nationaal Milieubeleidsplan de volgende taakstellingen geformuleerd (VROM, 2001):
- De emissie van stikstofoxiden door verkeer en vervoer moet in 2010 zijn teruggebracht tot 158 miljoen kg (het emissiecijfer in 2009 is nog 170 miljoen kg, waarvan 110 miljoen kg door het wegverkeer).
- Er zijn drie doelstellingen voor geluidhinder voor alle bronnen samen (industrie, weg-, rail- en vliegverkeer) vastgesteld, die samen een goede akoestische kwaliteit in 2030 moeten bewerkstelligen. Eén van deze doelstellingen houdt in dat in 2010 de grenswaarde van 70 dB(A) bij woningen niet meer overschreden mag worden.
Bronnen
- CBS (2011a). Verkeersprestaties personenauto's. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2011b). Verkeersprestaties trekkers en vrachtauto's. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2011c). Verkeersprestaties bestelauto's. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2011d). StatLine: Milieugedrag en -besef en geur- en geluidshinder. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2011e). StatLine: Motorvoertuigen; aantal voertuigen en autodichtheid per provincie. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2011f). StatLine: Totale vervoersprestatie van de Nederlandse bevolking naar provincie. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2011). Jaarcijfers 2009. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Agentschap NL, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- Klein, J., et al. (2009). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland .Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- Klein, J., et al. (2010). Methods for calculating the emissions of transport in the Netherlands .Task Force Traffic and Transport of the National Emission Inventory.
- VROM (2001). Nationaal Milieubeleidsplan 4. Een wereld en een wil: werken aan duurzaamheid. Ministerie van VROM, Den Haag.
Relevante informatie
- Reizigerskilometers in Nederland door de Nederlandse bevolking, 2018-2023
- Goederenvervoer van en naar Nederland naar vervoerswijze, 2012-2023
- Milieudruk doelgroep Verkeer en vervoer: een overzicht
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018
- Geluidhinder per bron, 2021
- Meer gegevens over de emissies door wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
- PBL (2008). Milieubalans 2009. Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk
- Omschrijving
- Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijn stof door het wegverkeer en de ondervonden geluidhinder door wegverkeer.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Agentschap NL, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- De cijfers hebben betrekking op verkeersprestaties in Nederland, inclusief door buitenlanders. Het aantal voertuigkilometers, per voertuigcategorie, is gebaseerd op het aantal voertuigen en het gemiddelde jaarkilometrage.Het basismateriaal voor het aantal Nederlandse wegvoertuigen is afkomstig van de Statistiek van het Motorvoertuigenpark van het CBS. Het CBS betrekt haar gegevens van de RDW Dienst Wegverkeer die van alle in Nederland geregistreerde wegvoertuigen informatie heeft over onder andere voertuiggewicht, brandstofsoort en bouwjaar.De voertuigkilometers van Nederlandse voertuigen zijn uitgesplitst naar Nederlandse voertuigen op Nederlands grondgebied en Nederlandse voertuigen op buitenlands grondgebied. Daarnaast zijn er cijfers van de totale afstand afgelegd op Nederlands grondgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt naar kilometers afgelegd door Nederlandse en buitenlandse voertuigen. De verkeersprestaties van Nederlandse personenauto's, bestelauto's, vrachtauto's, trekkers en autobussen zijn berekend op basis van de gegevens uit het register van de Stichting Nationale Autopas (NAP). Er kan daarbij uiteraard geen onderscheid worden gemaakt tussen in het binnenland en in het buitenland gereden kilometers. Voor de hierboven genoemde uitsplitsingen alsook voor het berekenen van gegevens voor de jaren 1990 t/m 2000 zijn voor de voertuigkilometers door personenauto's, naast de informatie uit de NAP, diverse andere bronnen gebruikt, namelijk:
- Onderzoek verplaatsingsgedrag (OVG) en Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON): Nederlandse voertuigen in Nederland
- Personen Auto Panel (PAP), dit onderzoek is beschikbaar t/m 1999
- Diverse bronnen van verkeerstellingen en toerismestatistiekenBij bestelauto's, vrachtauto's, trekkers en autobussen komt de extra informatie uit de volgende bronnen: - Statistiek van het wegvervoer
- Wegvervoergegevens van Eurostat
- BedrijfsVoertuigenEnquête (BVE), dit onderzoek is beschikbaar t/m 1993Meer informatie over de CBS-onderzoeken naar de verkeersprestaties van personenauto's, bestelauto's, vrachtauto's/trekkers en autobussen en de statistiek van het Motorvoertuigenpark.is te vinden in de themapagina's op de CBS-site.
Prestaties van buitenlandse bussen worden berekend met behulp van gegevens uit het Grensoverschrijdend toerwagenvervoer, het kilometrage is ontleend aan een onderzoek Inkomend toerisme. De verkeersprestaties van motorfietsen zijn gebaseerd op de statistiek Motorrijden in Nederland. Er zijn geen plannen om de enquête (MFE) die daaraan ten grondslag ligt opnieuw te houden.
De verkeersprestaties van bromfietsen zijn afkomstig uit het Mobiliteitsonderzoek (OVG/MON). De meest recente in Statline gepubliceerde gegevens gaan over 2007 (CBS, 2008a).Het Onderzoek Verplaatsingsgedrag (OVG) is in 2004 overgedragen aan de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat en is voortgezet als MobiliteitsOnderzoek Nederland (MON). Vanaf 2009 is bij het CBS het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OviN) gestart, een doorlopend onderzoek naar de mobiliteit van de Nederlandse bevolking. Ieder jaar werken ongeveer 50 000 mee aan dit onderzoek.Totale vervoersprestatie van de Nederlandse bevolking per provincie (CBS, 2009). Zie ook indicator Verkeersprestaties motorvoertuigen, 2004-2021
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer, 2022.
Voor gegevens over geluidhinder zie Geluidhinder per bron, 2021 - Basistabel
- Zie de verschillende links bij de berekeningswijze.
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2009). Er is hiervan tevens een Engelse vertaling beschikbaar (Klein et al.,2010).
- Betrouwbaarheidscodering
- C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2011). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2009 (indicator 0127, versie 16, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
