Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2021
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De emissies van fijnstof, stikstofoxiden en kooldioxide in Nederland zijn in 2021 lager dan in 1990, ondanks een toename van wegverkeer. Dit komt onder andere door het gebruik van verbeterde technologie in voertuigen, waardoor voertuigen zuiniger in brandstofverbruik zijn (minder kooldioxide) en ook minder stikstofoxiden en fijnstof uitstoten. In 2020 en 2021 was er veel minder wegverkeer door het corona-advies om zoveel mogelijk thuis te blijven en thuis te werken. Hierdoor zijn deze emissies in vergelijking met 2019 sterk afgenomen.
Emissies wegverkeer
Bij verbranding van benzine, diesel en lpg in de motor van voertuigen komt kooldioxide (CO2) vrij. Er ontstaan ook stikstofoxiden (NOx) bij de verbranding, omdat de zuurstof niet alleen reageert met de koolstof uit de brandstof maar ook met stikstof uit de lucht. Fijnstof ontstaat onder andere bij de verbranding van dieselolie (dieselrook) en slijtage van wegdek, banden en remmen.
Ontwikkeling emissie kooldioxide
In 2021 is de emissie van kooldioxide door wegverkeer met 0,4 procent licht gestegen na de daling van 15 procent in 2020, het jaar met strenge maatregelen ter bestrijding van het Covid-virus. In 2021 zijn de maatregelen tegen het virus minder beperkend en is er weer meer wegverkeer. De CO2-uitstoot is in 2021 nog onder het niveau van dat in 1990.
Tussen 1990 en 2008 neemt de emissie van CO2 door het wegverkeer toe met 28 procent. In de periode 2008-2014 is de emissie (op basis van de IPCC-methodiek) met 18 procent gedaald, hetgeen onder andere het gevolg is van de fiscale stimulering van de aanschaf van zuinige auto's. Door de aantrekkende economie met meer wegverkeer in de periode 2014-2019 is de CO2-uitstoot met 3 procent gestegen. De emissie per afgelegde voertuigkilometer is wel verder gedaald.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden en fijnstof
Terwijl in het jaar 2021 het aantal voertuigkilometers met 4 procent is toegenomen, is de emissie van stikstofoxiden met 4 procent afgenomen en die van fijnstof gelijk gebleven. De emissies van NOx en fijnstof door wegverkeer neemt jaarlijks af en zijn in 2021 respectievelijk 78 en 80 procent lager dan in 1990.
Ter vergelijking met het wegverkeer: het aantal voertuigkilometers is in 2021 vrijwel gelijk aan die in 2014, maar de emissies van NOx en fijnstof zijn met respectievelijk 60 en 61 procent gedaald.
De daling van de NOx komt vooral op het conto van de driewegkatalysator die eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto's en bestelauto's. Daarnaast zijn ook veel voertuigen met een dieselmotor uitgerust met een katalysator (SCR), waarbij gebruik gemaakt wordt van een ureumoplossing (AdBlue). Ook uitlaatgasrecirculatie (EGR) heeft een verlagend effect bij dieselmotoren.
De emissie van fijnstof (PM10) is in eerste instantie vooral verminderd door motor-technische verbeteringen. Een verdere reductie, met name na 2005, is bereikt door de toepassing van roetfilters. Vanaf 2011 worden zo goed als alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwd roetfilter geleverd. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"). Zie ook: Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
Beleidsdoelstellingen
De algemene doelstelling van het beleid is om voor de gehele economie een afname van de emissies te realiseren naast een groeiend bruto binnenlands product (BBP).
Bronnen
- CBS (2023a). StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2023b). StatLine: Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2023c). Kilometers op Nederlands grondgebied, 2004-2021. CBS, Den Haag/Heerlen
- CBS (2022). StatLine: Verkeersprestaties motorvoertuigen; kilometers, voertuigsoort, grondgebied. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Geilenkirchen, G., et al (2023d). Methods for calculating the emissions of transport in The Netherlands. PBL, Den Haag.
Relevante informatie
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018
- Reizigerskilometers in Nederland door de Nederlandse bevolking, 2018-2023
- Goederenvervoer van en naar Nederland naar vervoerswijze, 2012-2023
- Meer gegevens over de volumes en milieudruk van het wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk
- Omschrijving
- Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijnstof door het wegverkeer.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, RVO, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- Voor de berekeningswijze van de verkeersprestaties zie de technische toelichting van indicator Verkeersprestaties motorvoertuigen.
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer. - Basistabel
- StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften (CBS,2023a)StatLine: Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer (CBS, 2023b)Kilometers op Nederlands grondgebied, 2004-2021 (CBS, 2023c)StatLine: Verkeersprestaties motorvoertuigen; kilometers, voertuigsoort, grondgebied (CBS, 2022)
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Documentatie, Methoderapporten, Verkeer en Vervoer
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Documentatie, Begrippenlijst - Opmerking
- De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast (PBL, 2023d).
De voertuigkilometers zijn voor de jaren 2018 t/m 2021 berekend op basis van een nieuwe verbeterde selectiemethode waarbij alleen voertuigen zijn meegenomen, die op basis van verzekering, deel mochten nemen aan het verkeer (CBS, 2023c). Hierdoor waren de kilometers in deze jaren niet meer vergelijkbaar met de voorgaande jaren. In deze tabel zijn de oude cijfers voor de jaren 2004 t/m 2017 op basis van oude kilometerreeksen en verschillen tussen de oude en nieuwe selectiemethode bijgesteld zodat ze wel vergelijkbaar zijn met de jaren erna.. - Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2023). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2021 (indicator 0127, versie 34, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
