Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2008
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Dankzij maatregelen zijn de emissies van fijn stof en stikstofoxiden gedaald bij een toegenomen aantal kilometers dat voertuigen afleggen. De emissie van kooldioxide neemt evenredig toe met het aantal verreden voertuigkilometers.
Ontwikkeling emissie kooldioxide
Tussen 1990 en 2008 (voorlopig cijfers) heeft de groei van de emissie van kooldioxide (CO2) door het wegverkeer vrijwel gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers. Dit betekent dat wegvoertuigen gemiddeld in deze periode niet zuiniger zijn geworden.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden en fijn stof
De emissies van stikstofoxiden (NOx) en fijn stof door het wegverkeer zijn sinds 1990 jaarlijks gedaald, ondanks dat het aantal voertuigkilometers tussen 1990 en 2008 met eenderde is toegenomen. Dit komt voor NOx vooral op het conto van de driewegkatalysator, die sinds eind jaren tachtig als gevolg van emissienormstelling zijn intrede deed bij personenauto's en bestelauto's. De emissies van fijn stof (PM10) zijn vooral verminderd door motortechnische optimalisaties. Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. Eind 2008 konden bijna alle nieuwe dieselpersonenauto's met een ingebouwde roetfilter worden geleverd en circa 30% van de nieuwe dieselbestelauto's. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"). Eind 2008 waren ongeveer 80 duizend personen- en bestelauto's en 23 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit-filter uitgerust.
Ontwikkeling geluidhinder
Aan de afname van geluidhinder door wegverkeer tussen 1990-1997 is sinds enkele jaren een einde gekomen. De afname in het begin van de jaren negentig was een gevolg van geluidseisen aan nieuwe wegvoertuigen, het plaatsen van geluidsschermen en het toepassen van stiller asfalt (ZOAB). De toename sinds 1997 is een gevolg van het intensiever worden van het wegverkeer. Door problemen met de verwerking van gegevens over geluidhinder tot statistieken, kunnen nog geen actuelere cijfers worden gepresenteerd
Oorzaken van emissies
Beleidsdoelstellingen
De algemene doelstelling van het beleid is om voor de gehele economie een afname van de emissies te realiseren naast een groeiend bruto binnenlands product (BBP). Voor het verkeer (wegverkeer plus overig verkeer) zijn in het vierde Nationaal Milieubeleidsplan de volgende taakstellingen geformuleerd (VROM, 2001):
- De emissie van stikstofoxiden moet in 2010 zijn teruggebracht tot 158 kton (het voorlopige emissiecijfer in 2008 is nog 181 miljoen kg).
- Er zijn drie doelstellingen voor geluidhinder voor alle bronnen tezamen (industrie, weg-, rail- en vliegverkeer) vastgesteld, die tezamen een goede akoestische kwaliteit in 2030 moeten bewerkstelligen. Eén van deze doelstellingen houdt in dat in 2010 de grenswaarde van 70 dB(A) bij woningen niet meer overschreden mag worden.
Bronnen
- CBS (2008). Verkeersprestaties personenauto's op Nederlands grondgebied. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2009). Verkeersprestaties trekkers en vrachtauto's. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2009). StatLine: Milieugedrag en -besef en geur- en geluidshinder. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2009). StatLine: Motorvoertuigen; aantal voertuigen en autodichtheid per provincie. CBS, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2009). StatLine: Totale vervoersprestatie van de Nederlandse bevolking naar provincie. CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2009). Jaarcijfers 2008*. PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; SenterNovem, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl
- Klein, J., et al. (2008). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland .Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- Klein, J., et al. (2007). Methods for calculating the emissions of transport in the Netherlands .Task Force Traffic and Transport of the National Emission Inventory.
- VROM (2001). Nationaal Milieubeleidsplan 4. Een wereld en een wil: werken aan duurzaamheid. Ministerie van VROM, Den Haag.
Relevante informatie
- Reizigerskilometers in Nederland door de Nederlandse bevolking, 2018-2023
- Goederenvervoer van en naar Nederland naar vervoerswijze, 2012-2023
- Milieudruk doelgroep Verkeer en vervoer: een overzicht
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- Emissie per voertuigkilometer voor wegverkeer, 2004-2023
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018
- Geluidhinder per bron, 2021
- Meer gegevens over de emissies door wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
- PBL (2008). Milieubalans 2008. Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk
- Omschrijving
- Vergelijking van de ontwikkeling van het aantal voertuigkilometers door het wegverkeer versus de emissies van kooldioxide, stikstofoxiden en fijn stof door het wegverkeer en de ondervonden geluidhinder door wegverkeer.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- De cijfers hebben betrekking op verkeersprestaties in Nederland, inclusief door buitenlanders.
Voor het schatten van het aantal door buitenlandse personenauto's afgelegde kilometers is gebruik gemaakt van 2 onderzoeken. Bij bezoeken met overnachting wordt gebruik gemaakt van de CBS-Statistiek Logies Accommodaties (SLA) voor 1998-2004. Het aantal kilometers bij bezoeken zonder overnachting is gebaseerd op een Duits onderzoek naar de verkeersintensiteit bij negen Duits-Nederlandse grensovergangen, dat is uitgevoerd in 1998 en 2003.
De verkeersprestatie 1990-2007 van vrachtauto's en trekkers is gebaseerd op gegevens van de Nationale AutoPas (NAP) vanaf 2001 en de Bedrijfsvoertuigenenquête (BVE) van 1993. Het aandeel buitenlandse kilometers hierin is bepaald aan de hand van CBS-vervoersenquêtes en de verkeersprestaties van buitenlandse vrachtvoertuigen aan de hand van Europese vervoersenquêtes.
Een nieuwe voorlopige reeks 1990-2007 voor bestelauto's is gebaseerd op gegevens van de Nationale AutoPas (NAP) van 2005 en 2006 en de Bedrijfsvoertuigenenquête (BVE) van 1993. Het aandeel buitenlandse kilometers is geschat op 4% van het totaal. De verkeersprestatie van buitenlandse voertuigen in Nederland is gelijk gesteld aan de prestatie van Nederlanders in het buitenland.
Prestaties van buitenlandse bussen worden berekend met behulp van gegevens uit het Grensoverschrijdend toerwagenvervoer, het kilometrage is ontleend aan een onderzoek Inkomend toerisme. De verkeersprestatie van autobussen is gebaseerd op verouderde gegevens van de Bedrijfsvoertuigenenquête (BVE) van 1993.
De verkeersprestaties van motorfietsen zijn gebaseerd op de statistiek Motorrijden in Nederland. Er zijn geen plannen om de enquête (MFE) die daaraan ten grondslag ligt opnieuw te houden.
De verkeersprestaties zijn afkomstig uit het Mobiliteitsonderzoek Totale vervoersprestatie van de Nederlandse bevolking per provincie (CBS, 2009). Zie ook indicator Verkeersprestaties motorvoertuigen, 2004-2021
Voor de berekeningswijze van emissies door wegverkeer zie de technische toelichting van indicator Emissies naar lucht door wegverkeer, 2022.
Voor gegevens over geluidhinder zie Geluidhinder per bron, 2021 - Basistabel
- Zie de verschillende links bij de berekeningswijze.
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2006a). Er is hiervan tevens een Engelse vertaling beschikbaar (Klein et al.,2006b).
- Betrouwbaarheidscodering
- C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2008 (indicator 0127, versie 13, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
