Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2007*
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Door de toepassing van onder andere driewegkatalysator, oxidatiekatalysator en schonere motoren zijn voor de doelgroep Verkeer en vervoer de emissies naar lucht van de meeste stoffen gedaald. De emissie van kooldioxide neemt nog steeds toe.
| IPCC en NEC | 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2006 | 2007* | |
| miljoen kg | |||||||
| Broeikasgassen 1) | |||||||
| Kooldioxide (CO2) | 27 800 | 31 000 | 34 300 | 36 100 | 37 000 | 36 500 | |
| w.v. | wegverkeer | 25 500 | 28 600 | 31 700 | 33 900 | 34 800 | 34 500 |
| overig verkeer | 2 300 | 2 400 | 2 600 | 2 200 | 2 200 | 2 000 | |
| Distikstofoxide (N2O) | 0,97 | 1,6 | 1,6 | 1,5 | 1,5 | 1,4 | |
| w.v. | wegverkeer | 0,92 | 1,6 | 1,5 | 1,4 | 1,5 | 1,4 |
| overig verkeer | 0,05 | 0,0 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |
| Methaan (CH4) | 7,0 | 4,8 | 3,2 | 2,6 | 2,5 | 2,3 | |
| w.v. | wegverkeer | 6,8 | 4,7 | 3,1 | 2,4 | 2,3 | 2,2 |
| overig verkeer | 0,18 | 0,18 | 0,20 | 0,16 | 0,16 | 0,15 | |
| Verzurende en grootschalige emissies2) | |||||||
| Zwaveldioxide (SO2) | 18 | 18 | 9,2 | 6,5 | 6,2 | 5,5 | |
| w.v. | wegverkeer | 13 | 12 | 3,2 | 0,6 | 0,5 | 0,5 |
| overig verkeer | 3,0 | 3,2 | 3,3 | 2,9 | 2,8 | 2,7 | |
| mobiele werktuigen | 2,7 | 2,6 | 2,6 | 2,9 | 2,8 | 2,3 | |
| Stikstofoxiden (NOx) | 325 | 269 | 250 | 211 | 199 | 187 | |
| w.v. | wegverkeer | 240 | 184 | 164 | 133 | 125 | 117 |
| overig verkeer | 46 | 49 | 51 | 45 | 44 | 44 | |
| mobiele werktuigen | 38 | 36 | 35 | 33 | 30 | 27 | |
| Ammoniak (NH3) | 1,0 | 2,0 | 2,5 | 2,5 | 2,5 | 2,5 | |
| w.v. | wegverkeer | 1,0 | 2,0 | 2,5 | 2,4 | 2,4 | 2,4 |
| overig verkeer | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | |
| mobiele werktuigen | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | 0,01 | |
| VOS 3) | 177 | 114 | 73 | 51 | 48 | 43 | |
| w.v. | wegverkeer | 163 | 98 | 60 | 40 | 37 | 33 |
| overig verkeer | 9,4 | 11,2 | 9,2 | 7,2 | 7,0 | 6,2 | |
| mobiele werktuigen | 4,3 | 4,0 | 4,0 | 4,1 | 3,9 | 3,5 | |
| Fijn stof (PM10) | 21 | 17 | 15 | 13 | 12 | 12 | |
| w.v. | wegverkeer | 16 | 12 | 10 | 8,7 | 8,4 | 8,0 |
| overig verkeer | 1,9 | 2,0 | 1,9 | 1,7 | 1,6 | 1,6 | |
| mobiele werktuigen | 3,3 | 3,1 | 3,0 | 2,6 | 2,4 | 2,1 | |
| Koolmonoxide (CO)4) | 719 | 516 | 411 | 340 | 325 | 307 | |
| w.v. | wegverkeer | 667 | 463 | 355 | 284 | 271 | 274 |
| overig verkeer | 28 | 31 | 34 | 35 | 34 | 34 | |
| mobiele werktuigen | 24 | 22 | 22 | 22 | 20 | 18 | |
| Bron: CBS, Emissieregistratie. | CBS/MNC/nov08/0128 | ||||||
| 1) Conform de IPCC-richtlijnen. 2) Conform de NEC-richtlijnen. 3) Vluchtige organische stoffen exclusief methaan (ook wel NMVOS genoemd). 4) Geen verzurende stof; berekend volgens de NEC-richtlijnen. N.B. Alle totalen zijn exclusief zeescheepvaart. De cijfers over 2007 zijn voorlopig. | |||||||
Ontwikkeling emissie koolmonoxide en vluchtig organische stoffen
Sinds 1990 zijn de emissies van koolmonoxide (CO) en vluchtige organische stoffen (VOS) sterk verminderd, respectievelijk met 57 en 76%. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de stapsgewijs aangescherpte Europese emissie-eisen voor de typekeuring van motorvoertuigen. De eisen voor de kwaliteit van de uitlaatgassen hebben uiteindelijk geresulteerd in de toepassing van driewegkatalysatoren bij personen- en bestelauto's op benzine en LPG. Nieuwe diesel-personenauto's worden vanaf 1996 uitgerust met een oxidatiekatalysator. Bij diesel-bestelauto's vindt deze toepassing plaats vanaf 2000. De eisen met betrekking tot de verdamping van benzine uit het brandstofsysteem van voertuigen hebben geleid tot het inbouwen van koolstoffilters vanaf 1989. Tussen 1990 en 2007 zijn de (VOS)-verdampingsemissies van het wegverkeer met 89% verminderd. Zie tevens de Technische toelichting.
Ontwikkeling kooldioxide-emissie
Tussen 1990 en 2007 heeft de groei van de kooldioxide-emissie door het wegverkeer nagenoeg gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden
Na een lichte stijging in de jaren tachtig daalt de emissie van stikstofoxiden vanaf 1990 door enerzijds het gebruik van driewegkatalysatoren in personen- en bestelauto's en anderzijds de toepassing van steeds schonere dieselmotoren met uitlaatgasrecirculatie (EGR). Dit laatste is vooral van belang bij zware bedrijfsvoertuigen. Ten opzichte van 1990 is de emissie van stikstofoxiden door het wegverkeer meer dan gehalveerd (daling met 51%).
Ontwikkeling emissie fijn stof
Ongeveer 85% van de emissie van fijn stof door verkeer en vervoer ontstaat bij de verbranding motorbrandstoffen; 10% is veroorzaakt door slijtage van wegdek, banden, remvoeringen en bovenleidingen. De emissie van fijn stof door het wegverkeer is in de periode 1990-2007 met 49% gedaald. Dit is vooral te danken aan schonere dieselmotoren in zware bedrijfsvoertuigen. Ook de ter bestrijding van stikstofoxiden toegepaste uitlaatgasrecirculatie heeft een verlagend effect op de emissie van fijn stof.
Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. In het laatste kwartaal van 2005 was meer dan een kwart van alle verkochte nieuwe personenauto's uitgerust met zo'n filter. Dit percentage zal steeds verder oplopen. Eind 2006 kon circa 90% van de nieuwe diesel modellen met roetfilter worden geleverd. Verder wordt de inbouw van roetfilters in bestaande voertuigen ("retrofit"), ook in bedrijfsvoertuigen, door het Ministerie van VROM gesubsidieerd (VROM, 2007). Eind 2007 waren ongeveer 65 duizend personen- en bestelauto's en 18 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit uitgevoerd.
Ontwikkeling emissie zwaveldioxide en loodverbindingen
De emissies van loodverbindingen en zwaveldioxide door het wegverkeer zijn in de loop der jaren drastisch verminderd. Dit is een gevolg van het door wettelijke maatregelen afgedwongen gebruik van loodvrije benzine en laagzwavelige dieselolie. Een uitzondering hierop vormen de emissies van zwaveldioxide door zeeschepen. Deze zijn tussen 1990 en 2006 met bijna 30% gestegen. Het aandeel door verkeer en vervoer in de totale zwaveldioxide-emissie in Nederland bedraagt bijna 55%. Driekwart hiervan betreft emissies door de zeevaart op het Nederlands deel van het continentaal plat (NCP), 15% komt van de zeevaart in de havens en minder dan 10% van het overige verkeer. N.B. De emissies door de zeevaart worden niet meegenomen in de 'NEC-cijfers' in de tabel.
De emissie van loodverbindingen door voertuigen is verwaarloosbaar geworden.
Ontwikkeling emissie distikstofoxide
Distikstofoxide komt vooral vrij door een onvolledige reductie van stikstofoxiden tot stikstof in driewegkatalysatoren. De emissie blijft de laatste jaren vrijwel constant. Enerzijds neemt het aantal auto's met een katalysator toe, anderzijds produceren auto's met de nieuwste generatie katalysatoren aanzienlijk minder N2O.
Oorzaken van emissies
Bronnen
- CBS (2008). StatLine: Luchtverontreiniging, emissies door mobiele bronnen. CBS, Voorburg/Heerlen.
- Emissieregistratie (2008). Jaarcijfers 2006. PBL, Bilthoven; CBS, Voorburg; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; SenterNovem, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl
- Klein, J., et al. (2006a). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland .Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- Klein, J., et al. (2006b). Methods for calculating the emissions of transport in the Netherlands .Task Force Traffic and Transport of the National Emission Inventory.
- Klein, J. (2007). Minder uitlaatgassen door wegverkeer dan eerder was aangenomen. Webartikel, CBS, Voorburg/Heerlen.
- VROM (2007). Dossier Roetfilters. Website Ministerie van VROM, Den Haag.
Relevante informatie
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- CO2-emissie per voertuigkilometer van nieuwe personenauto's, 1998-2017, voor informatie over de voortgang van het CO2-convenant tussen de EU en automobielfabrikanten.
- Emissies naar lucht per doelgroep, 2010
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018, voor de penetratiegraad van typekeuringseisen in het voertuigenpark (EURO-normen).
- Meer gegevens over de emissies door wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer
- Omschrijving
- Emissies naar lucht door het verkeer en vervoer van broeikasgassen (kooldioxide, distikstofoxiden, methaan) en verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide, stikstofoxiden, ammoniak, vluchtige organische stoffen (excl. methaan), fijn stof, koolmonoxide)
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- Emissieberekening op basis van activiteitsgegevens (voertuigkilometers, brandstiofverbruik) en emissiefactoren.
Zie verder Klein, J., et al. (2006a). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland .Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie. - Basistabel
- StatLine tabel: Luchtverontreiniging, emissies door mobiele bronnen
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- Er is een verschil in de berekening van de broeikasgasemissies volgens de IPCC en de emissies van verzurende en overige stoffen volgens de NEC-richtlijn. De IPCC-emissies door wegverkeer worden berekend op basis van de afzet van motorbrandstoffen; de NEC-emissies worden berekend op basis van het aantal voertuigkilometers op Nederlands grondgebied.
De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (Klein et al., 2006a). Er is hiervan tevens een Engelse vertaling beschikbaar (Klein et al.,2006b). In de loop van 2007 komt een geactualiseerde versie van deze rapportage beschikbaar.
In 2007 zijn dankzij nauwkeuriger gegevens over het aantal gereden kilometers en nieuwe inzichten over de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen per voertuigkilometer de ramingen van de emissies van milieuverontreinigende stoffen door het wegverkeer over de periode 1990-2005 naar beneden bijgesteld (Klein, 2007). - Betrouwbaarheidscodering
- C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2008). Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2007* (indicator 0128, versie 13, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
