Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2009

Ontwikkeling emissie koolmonoxide en vluchtig organische stoffen

Sinds 1990 zijn de emissies van koolmonoxide (CO) en vluchtige organische stoffen (VOS) sterk verminderd, respectievelijk met 46 en 76%. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de stapsgewijs aangescherpte Europese emissie-eisen voor de typekeuring van motorvoertuigen. De eisen voor de kwaliteit van de uitlaatgassen hebben uiteindelijk geresulteerd in de toepassing van driewegkatalysatoren bij personen- en bestelauto's op benzine en LPG. Nieuwe diesel-personenauto's worden vanaf 1996 uitgerust met een oxidatiekatalysator. Bij diesel-bestelauto's vindt deze toepassing plaats vanaf 2000. De eisen met betrekking tot de verdamping van benzine uit het brandstofsysteem van voertuigen hebben geleid tot het inbouwen van koolstoffilters vanaf 1989. Tussen 1990 en 2009 zijn de (VOS)-verdampingsemissies van het wegverkeer met 92% verminderd. Zie tevens de Technische toelichting.

• Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018

Ontwikkeling kooldioxide-emissie

Tussen 1990 en 2009 heeft de groei van de kooldioxide-emissie door het wegverkeer nagenoeg gelijke tred gehouden met de groei van het aantal voertuigkilometers.

Ontwikkeling emissie stikstofoxiden

Na een lichte stijging in de jaren tachtig daalt de emissie van stikstofoxiden vanaf 1990 door enerzijds het gebruik van driewegkatalysatoren in personen- en bestelauto's en anderzijds de toepassing van steeds schonere dieselmotoren met uitlaatgasrecirculatie (EGR). Dit laatste is vooral van belang bij zware bedrijfsvoertuigen. Ten opzichte van 1990 is de emissie van stikstofoxiden door het wegverkeer bijna gehalveerd.

Ontwikkeling emissie fijn stof

Ongeveer 85% van de emissie van fijn stof door verkeer en vervoer ontstaat bij de verbranding motorbrandstoffen; de rest is veroorzaakt door slijtage van wegdek, banden, remvoeringen en bovenleidingen. De emissie van fijn stof door het wegverkeer is in de periode 1990-2009 gehalveerd. Dit is vooral te danken aan schonere dieselmotoren in zware bedrijfsvoertuigen. Ook de ter bestrijding van stikstofoxiden toegepaste uitlaatgasrecirculatie heeft een verlagend effect op de emissie van fijn stof.
Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. In 2009 konden bijna alle nieuwe dieselpersonenauto's en zware bedrijfsvoertuigen met een ingebouwde roetfilter worden geleverd en circa 50% van de nieuwe dieselbestelauto's. Daarnaast zijn in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"), ook in bedrijfsvoertuigen, door het Ministerie van VROM gesubsidieerd (VROM, 2010). Eind 2009 waren ongeveer 80 duizend personen- en bestelauto's en 24 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit-filter uitgerust.

Ontwikkeling emissie zwaveldioxide en loodverbindingen

De emissies van loodverbindingen en zwaveldioxide door het wegverkeer zijn in de loop der jaren drastisch verminderd. Dit is een gevolg van het door wettelijke maatregelen afgedwongen gebruik van loodvrije benzine en laagzwavelige dieselolie. Het aandeel door verkeer en vervoer in de totale zwaveldioxide-emissie in Nederland bedraagt 55%. Bijna driekwart hiervan betreft emissies door de zeevaart op het Nederlands deel van het continentaal plat (NCP), 20% komt van de zeevaart in de havens en minder dan 7% van het overige verkeer. N.B. De emissies door de zeevaart worden niet meegenomen in de 'NEC-cijfers' in de tabel.
Door IMO, de internationale scheepvaartorganisatie, zijn beperkingen van het zwavelgehalte in stookolie opgesteld voor zeeschepen. Deze zijn opgenomen in het zogenaamde MARPOL-verdrag dat is opgesteld voor het voorkomen van verontreiniging door schepen (Noordzeeloket, 2010).
Op volle zee mag nu nog stookolie met maximaal 45 duizend ppm zwavel worden gebruikt. Vanaf 2012 mag dit gehalte niet hoger dan 35 duizend ppm zwavel zijn. Na 2020 moet dit gehalte dalen naar 5 duizend ppm zwavel. In 2008 en 2009 moesten schepen in zogenaamde emission control areas al voldoen aan een maximum limiet van 15 duizend ppm zwavel. Vanaf 2010 is deze limiet verscherpt tot maximaal 10 duizend ppm zwavel, en na 2015 is het maximum duizend ppm zwavel. Voorbeelden van deze emission control areas zijn de Noordzee en de Oostzee.
De emissie van loodverbindingen door voertuigen is verwaarloosbaar geworden.

Ontwikkeling emissie distikstofoxide

Distikstofoxide (N₂O)komt vooral vrij door een onvolledige reductie van stikstofoxiden tot stikstof in driewegkatalysatoren. De emissie blijft de laatste jaren vrijwel constant. Enerzijds neemt het aantal auto's met een katalysator toe, anderzijds produceren auto's met de nieuwste generatie katalysatoren aanzienlijk minder N₂O.

Emissies 2009

Oorzaken van emissies

• Milieudruk doelgroep Verkeer en vervoer: een overzicht