Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2012
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Met uitzondering van kooldioxide zijn voor de doelgroep Verkeer en vervoer de emissies naar lucht van alle belangrijke stoffen ten opzichte van 1990 gedaald. Dit is met name te danken aan schonere motoren en brandstoffen. Daarnaast levert bij het wegverkeer de toepassing van katalysatoren en roetfilters een belangrijke bijdrage aan de vermindering van de emissies.
Ontwikkeling emissie koolmonoxide en vluchtig organische stoffen
Sinds 1990 zijn de emissies van koolmonoxide (CO) en vluchtige organische stoffen (VOS; exclusief methaan) sterk verminderd, respectievelijk met 56 en 84%. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de stapsgewijs aangescherpte Europese emissie-eisen voor de typekeuring van motorvoertuigen. De eisen voor de kwaliteit van de uitlaatgassen hebben geresulteerd in de toepassing van driewegkatalysatoren bij personen- en bestelauto's op benzine en LPG. Nieuwe diesel-personenauto's worden vanaf 1996 uitgerust met een oxidatiekatalysator. Bij diesel-bestelauto's vindt deze toepassing plaats vanaf 2000. De eisen met betrekking tot de verdamping van benzine uit het brandstofsysteem van voertuigen hebben geleid tot het inbouwen van koolstoffilters vanaf 1989. Tussen 1990 en 2012 zijn de (VOS)-verdampingsemissies van het wegverkeer met 95% verminderd. Zie tevens de Technische toelichting.
Ontwikkeling kooldioxide-emissie
Door de sterke groei van het aantal voertuigkilometers van het wegverkeer en de daaruit resulterende toename van de afzet van motorbrandstoffen, is de emissie van kooldioxide door verkeer en vervoer tussen 1990 en 2012 met 29 procent gestegen.
Ontwikkeling emissie stikstofoxiden
De ontwikkeling van de emissie van stikstofoxiden door verkeer en vervoer wordt grotendeels bepaald door het wegverkeer. Na een lichte stijging in de jaren tachtig daalt de emissie van stikstofoxiden vanaf 1990 door enerzijds het gebruik van driewegkatalysatoren in personen- en bestelauto's en anderzijds de toepassing van steeds schonere dieselmotoren met uitlaatgasrecirculatie (EGR). Dit laatste is vooral van belang bij zware bedrijfsvoertuigen. Ten opzichte van 1990 is de emissie van stikstofoxiden door het wegverkeer met 61% afgenomen.
Ontwikkeling emissie fijn stof
Ruim 80% van de emissie van fijn stof door verkeer en vervoer ontstaat bij de verbranding motorbrandstoffen; de rest is veroorzaakt door slijtage van wegdek, banden, remvoeringen en bovenleidingen. De emissie van fijn stof door het wegverkeer is in de periode 1990-2011 met 60% afgenomen. Dit is vooral te danken aan schonere dieselmotoren in zware bedrijfsvoertuigen. Ook de ter bestrijding van stikstofoxiden toegepaste uitlaatgasrecirculatie heeft een verlagend effect op de emissie van fijn stof.
Deeltjesfilters worden steeds meer toegepast. In 2012 konden bijna alle nieuwe dieselvoertuigen met een ingebouwde roetfilter worden geleverd. Daarnaast zijn, met subsidie van het Ministerie van I & M (VROM, 2010), in bestaande voertuigen roetfilters ingebouwd ("retrofit"). Eind 2012 waren ruim 80 duizend personen- en bestelauto's en bijna 27 duizend zware bedrijfsvoertuigen met een retrofit-filter uitgerust.
Ontwikkeling emissie zwaveldioxide en loodverbindingen
De emissies van loodverbindingen en zwaveldioxide door het verkeer en vervoer zijn in de loop der jaren drastisch verminderd. Dit is een gevolg van het door wettelijke maatregelen afgedwongen gebruik van loodvrije benzine en laagzwavelige dieselolie. Het aandeel van verkeer en vervoer in de totale zwaveldioxide-emissie in Nederland bedraag in 2012 slechts 1%. Het betreft hierbij de emissie door verkeer en vervoer volgens het NEC-protocol, dus exclusief de zeevaart
De emissie van loodverbindingen door voertuigen is verwaarloosbaar geworden.
Ontwikkeling emissie distikstofoxide
Distikstofoxide (N2O) komt vooral vrij door een onvolledige reductie van stikstofoxiden tot stikstof in driewegkatalysatoren. De emissie blijft de laatste jaren vrijwel constant. Enerzijds neemt het aantal auto's met een katalysator toe, anderzijds produceren auto's met de nieuwste generatie katalysatoren aanzienlijk minder N2O.
Oorzaken van emissies
Bronnen
- CBS (2013). StatLine: Luchtverontreiniging, feitelijke emissies door mobiele bronnen CBS, Den Haag/Heerlen.
- Emissieregistratie (2013). Jaarcijfers 2012*. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Utrecht, Agentschap NL, Utrecht en TNO Bouw en Ondergrond, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- Klein, J., et al. (2013). Methoden voor de berekening van de emissies door mobiele bronnen in Nederland (Engelstalig met Nederlandse tabellenset)..Taakgroep Verkeer van het Project Emissieregistratie.
- I & M (2012). Documenten Roetfilters. Website Ministerie van I & M, Den Haag.
- Noordzeeloket (2010). Marpol 73/78, Annex VI.
Relevante informatie
- Wegverkeer: volumeontwikkeling en milieudruk, 1990-2022
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 2021
- Emissies naar lucht door wegverkeer, 2023
- CO2-emissie per voertuigkilometer van nieuwe personenauto's, 1998-2017, voor informatie over de voortgang van het CO2-convenant tussen de EU en automobielfabrikanten.
- Emissies naar lucht per doelgroep, 2010
- Wegvoertuigen naar milieuklasse, 1985-2018, voor de penetratiegraad van typekeuringseisen in het voertuigenpark (EURO-normen).
- Meer gegevens over de emissies door wegverkeer vindt u in StatLine (CBS) en op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Emissies naar lucht door verkeer en vervoer
- Omschrijving
- Emissies naar lucht door het verkeer en vervoer van broeikasgassen (kooldioxide, distikstofoxiden, methaan) en verzurende en grootschalige luchtverontreinigende stoffen (zwaveldioxide, stikstofoxiden, ammoniak, vluchtige organische stoffen (excl. methaan), fijn stof, koolmonoxide)
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Agentschap NL, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- Emissieberekening op basis van activiteitsgegevens (voertuigkilometers, brandstofverbruik) en emissiefactoren.
Zie verder Klein, J., et al. (2012). - Basistabel
- StatLine tabel: Luchtverontreiniging, feitelijke emissies door mobiele bronnen
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- Er is een verschil in de berekening van de broeikasgasemissies volgens de IPCC en de emissies van verzurende en overige stoffen volgens de NEC-richtlijn. De IPCC-emissies door wegverkeer worden berekend op basis van de afzet van motorbrandstoffen; de NEC-emissies worden berekend op basis van het aantal voertuigkilometers op Nederlands grondgebied.
De methodiek voor de berekening van de emissies door wegverkeer wordt jaarlijks aangepast. De meest recente methodiekbeschrijving geeft het rapport Klein, J., et al. (2012). Dit rapport verschijnt voortaan alleen in het Engels. Van de tabellenset zal wel een Nederlandse versie blijven verschijnen. Een samenvatting van de methodiek wordt gegeven in Luchtverontreiniging, emissies door mobiele bronnen 1990-2009.
Vanaf heden worden de broeikasgasemissies door landbouwvoertuigen, de visserij en mobiele werktuigen allemaal gepresenteerd onder Verkeer en vervoer. - Betrouwbaarheidscodering
- C (Gemiddeld; afhankelijk van emissieoorzaak en stof)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, 1990-2012 (indicator 0128, versie 23, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
