Luchtvaartnetwerk van Schiphol, 2002-2010

Belang van een hoogwaardig luchtvaartnetwerk

Een kwalitatief hoogwaardig luchtvaartnetwerk van Schiphol is voor veel bedrijven een belangrijke vestigingsplaatsfactor en mede daardoor van belang voor de (regionaal-) economische ontwikkeling. Andersom is ook de regionaal-economische ontwikkeling van belang voor de positie van Schiphol. Uit onderzoeken blijkt dat de invloed van het luchtvaartnetwerk op de regionaal-economische ontwikkeling groter is dan omgekeerd (Lieshout en Zuidberg, 2012). Het rijk onderzoekt welke impuls er kan worden gegeven om de economie in de Metropoolregio en de positie van Schiphol te versterken via ruimtelijk een infrastructurele maatregelen.

Kwaliteit van het luchtvaartnetwerk: drie typen van connectiviteit

De kwaliteit van het luchtvaartnetwerk wordt uitgedrukt in termen van connectiviteit, ofwel in de mate waarin een luchthaven verbonden is met andere luchthavens. Drie vormen van connectiviteit kunnen worden onderscheiden. Voor de bereikbaarheid van een land of regio en de (regionaal-) economische ontwikkeling zijn vooral de directe en indirecte connectiviteit van belang. Dit zijn maten voor de verbindingen vanaf Schiphol naar eindbestemmingen die resp. rechtstreeks of via andere luchthavens worden uitgevoerd. Bij indirecte verbindingen speelt ook de overstaptijd een rol. De hubconnectiviteit geeft inzicht in de kwaliteit van het overstapproduct dat via een luchthaven wordt aangeboden en heeft op indirecte wijze ook invloed op de (regionaal-) economische ontwikkeling. Hoe beter het overstapproduct, hoe meer passagiers op de luchthaven overstappen. Air France-KLM is voor een rendabele exploitatie van veel intercontinentale bestemmingen afhankelijk van deze transferpassagiers. Een afname van het aantal transferpassagiers, kan ertoe leiden dat het intercontinentale netwerk op termijn wordt uitgehold. Dit heeft dan zijn weerslag op de directe en indirecte connectiviteit en daarmee op de (regionaal-) economische ontwikkeling.

Indirecte- en hubconnectiviteit toegenomen

Tussen 2002 en 2008 vond een sterke groei plaats van de indirecte- en hubconnectiviteit. De directe connectiviteit groeide in deze periode slechts licht. Door de recessie trad in 2008 een trendbreuk op en namen alle vormen van connectiviteit af. Uiteindelijk groeiden alle connectiviteitsvormen tussen 2002 en 2010 licht. In vergelijking met de belangrijkste concurrenten (Londen, Parijs, Frankfurt en Istanbul) was de groei van de indirecte connectiviteit op Schiphol in de periode 2002-2010 het laagst. Voor de andere vormen van connectiviteit deed Schiphol het in deze periode beter en groeiden alleen Frankfurt en Istanbul sterker. Over de hele linie scoort Frankfurt van de grote Europese hubluchthavens het best. Nieuwkomer Istanbul laat op alle typen connectiviteit veruit de hoogste groeicijfers zien. In absolute zin blijft de Turkse hubluchthaven nog achter bij de grote Europese hubs.

Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

• Het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk-economische structuur van Nederland (concurrerend)
• Het verbeteren en ruimtelijk zekerstellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker voorop staat (bereikbaar)
• Nationaal Belang 1: Een excellente ruimtelijk-economische structuur van Nederland door een aantrekkelijk vestigingsklimaat in en goede internationaal bereikbaarheid van de stedelijke regio's met een concentratie van topsectoren