Biologische waterkwaliteit KRW, 2019

Biologische waterkwaliteit onvoldoende

De biologische kwaliteit van het oppervlaktewater is in 44 van de 710 waterlichamen goed. In alle andere waterlichamen is de biologische kwaliteit onvoldoende. Voor de ecologische toestand is de biologische kwaliteit het belangrijkste onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling in de KRW. De hier gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd op de tussenrapportage die plaatsvindt tussen de officiële rapportages van 2015 en 2021. De eerste rapportage was in 2009. In de stroomgebiedbeheerplannen voor de KRW hebben het rijk, de waterschappen, provincies en gemeenten aangegeven welke maatregelen zij gaan treffen om de kwaliteit van het water te verbeteren. Zie voor meer informatie over de KRW

• Europese Kaderrichtlijn Water
• Waterkwaliteit KRW, 2022
• Fysisch-chemische waterkwaliteit KRW, 2021

Biologische waterkwaliteit verbetert langzaam

De biologische waterkwaliteit verbetert langzaam. 6% van de waterlichamen heeft nu een goede kwaliteit, dat was in de eerste KRW-rapportage in 2009 3%. Doordat in deze periode sommige beoordelingsmethoden zijn aangepast, kan deze toename van het percentage goede waterlichamen slechts ten dele worden toegeschreven aan een verbtering van de waterkwaliteit.
Uit langdurige trendreeksen van de kwaliteit van macrofauna en waterplanten blijkt dat in de laatste 20 jaar de kwaliteit gemiddeld 5 procentpunt is verbeterd. De effecten van vermesting van het oppervlaktewater komen het beste tot uiting in de maatlat voor algen. De inrichting en het beheer van het water zijn het sterkst gekoppeld aan de beoordeling van macrofauna en vissen.

• Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1990 - 2022
• Natuurkwaliteit van waterplanten in oppervlaktewater, 1990 - 2022
• Vermesting in meren en plassen, 1980 - 2014
• Vermesting van oppervlaktewater, 1990 - 2021
• Vermesting in grote rivieren, 1970-2014

Belangrijke oorzaken

De belangrijkste oorzaken voor de matige tot slechte biologische kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater zijn:

• vermesting met de nutriënten stikstof en fosfor. Deze zorgen voor algengroei in stilstaande wateren.
• een onnatuurlijke inrichting van het water. De meeste beken zijn in de afgelopen eeuw recht getrokken en hebben een strakke oever met weinig natuurlijke habitats voor planten en dieren, terwijl slechts een klein deel van de beken meandert. De meeste meren en kanalen hebben een harde oever van steen, waardoor het oeverecosysteem nauwelijks tot ontwikkeling komt. Het waterpeil is meestal een vastgesteld peil, wat de natuurlijke dynamiek beperkt.
• versnippering door de aanwezigheid van gemalen en stuwen. Vissen kunnen nauwelijks migreren. Vispassages worden aangelegd om dit te verbeteren.
• bestrijdingsmiddelen zorgen voor sterfte, vooral door piekbelasting kan een grote sterfte van macrofauna optreden.