Purperslak en wulk en aangroeiwerende verven
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Purperslak en wulk gaan achteruit in kustgebieden. Dit is waarschijnlijk mede het gevolg van het gebruik van aangroeiwerende verven op scheepsrompen. Door een verbod op deze verven lijkt een beginnend herstel op te treden.
Imposex bij purperslak en wulk
De purperslak is ten opzichte van 1970 tot 1998 met circa 45% afgenomen. De wulk is ten opzichte van 1978 tot 1996 met circa 60% afgenomen. Deze veranderingen worden in verband gebracht met tributyltin-(TBT)-houdende verven die de aangroei van zeepokken en andere organismen op scheepsrompen moeten remmen. Het middel, dat vanaf het begin van de jaren zeventig in gebruik is genomen, heeft echter nadelige bijeffecten. Zo is bij verscheidene weekdieren, waaronder de purperslak en wulk, aangetoond dat TBT 'imposex' veroorzaakt. Dit wil zeggen dat vrouwelijke dieren mannelijke geslachtsorganen ontwikkelen, waardoor de populatie geheel of gedeeltelijk steriel wordt. Ook andere factoren spelen een rol bij de achteruitgang, met name de asfaltering van dijken en golfbrekers bij de purperslak en de boomkorvisserij bij de wulk.
Verbod op TBT
Na een verbod op TBT is de hoeveelheid TBT in met name jachthavens sinds 1990 sterk gedaald, hetgeen waarschijnlijk heeft geleid tot het tot staan brengen van verdere achteruitgang van wulk en purperslak. De concentraties liggen echter nog boven de risiconorm. Het herstel van de purperslak wordt mogelijk ook geremd door de opkomst van de Japanse oester die de biotoop van de purperslak inneemt, namelijk spleten en holten tussen de stenen in de getijdezone.
Bronnen
- Bovelander, R. (2005). Monitoring van transsexueel gedrag langs de kust. Trendsinwater.nl nr. 16 (augustus 2005).
- Gmelig Meyling, A.W., H. Borren & J. Willemsen (2007). Purperslak (Nucella lapillus) Inventarisatie en Monitoringproject Jaarverslag 2007. Stichting Anemoon, Bennebroek.
- Hallers-Tjabbes, C.C. ten, J.M. Everaarts, B.P. Mensink en J.P. Boon (1996) The decline of the North Sea whelk (Buccinum undatum) between 1970 and 1990: a natural or a human-induced event? Marine Ecology PSZN, 17: 333-343.
- Mensink, B.P., C.C. ten Hallers-Tjabbes, J. Kralt et al. (1996) Assessment of imposex in the Common Whelk (Buccinum undatum) from the Eastern Scheldt, the Netherlands. Mar. Environ. Res. 41: 315-325.
- Moorsel, G.W.N.M. van (1996). Ecoprofiel purperslak (Nucella lapillus). Bureau Waardenburg. Culemborg.
- Vooys, C.G.N. de (2005) Wulkenvisserij in de Waddenzee. Visserijnieuws nr. 39. Bijlage 30 september 2005: 44-45.
Relevante informatie
- Meer informatie over de purperslak en wulk is te vinden op de website van de Stichting Anemoon
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Purperslak en wulk en aangroeiwerende verven
- Omschrijving
- Ontwikkeling populatie purperslak en wulk
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De gegevens van deze twee soorten komen uit monitoringprogramma's van de Stichting Anemoon. De linker grafiek toont de ontwikkeling van het aantal levende exemplaren per locatie in de getijdezone. De rechter grafiek toont de ontwikkeling in het aantal aangespoelde eikapsels van de wulk op de trajecten Den Haag, Katwijk-Noordwijk, Petten en Texel.
- Basistabel
- zie tabblad figuurdata onder Download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- tweejaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Gmelig Meyling, A.W., H. Borren & J. Willemsen (2007). Purperslak (Nucella lapillus) Inventarisatie en Monitoringproject Jaarverslag 2007. Stichting Anemoon, Bennebroek.
Moorsel, G.W.N.M. van (1996). Ecoprofiel purperslak (Nucella lapillus). Bureau Waardenburg. Culemborg. - Opmerking
- geen
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2008). Purperslak en wulk en aangroeiwerende verven (indicator 1104, versie 05, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
