Verkoop, gebruik en afgedankte elektronische en elektrische apparatuur, 1995-2022

Het aantal op de markt gebrachte apparaten neemt nog steeds toe

Het aantal op de markt gebrachte elektrische en elektronische apparatuur (EEA) neemt nog steeds toe. In 2014 werd voor 314 miljoen kg apparaten verkocht, in 2022 was dit 836 miljoen kg. De grootste stijging komt door zonnepanelen. Die stegen van 10,6 naar 319 miljoen kg in deze periode (NWR, 2022).

Grote toename in hoeveelheid afval

In 2022 bedroeg de hoeveelheid elektrisch en elektronisch afval (AEEA), inclusief de export van gebruikte apparaten dat in Nederland is vrijgekomen 21 kg per inwoner (oftewel 373 miljoen kg) (NWR, 2022). In 1995 bedroeg dit nog 10,4 kg per inwoner (ofwel 161 miljoen kg) (CBS, 2017).

Verwerking van het afval

Een belangrijk deel van het elektrisch en elektronisch afval werd in 2022 verwerkt en geregistreerd in het Nationaal (W)EEE Register. In totaal gaat het om 199 miljoen kg, wat overeen komt met 24 procent van het gewicht van de op de markt gebrachte apparatuur (inclusief zonnepanelen). Exclusief zonnepanelen is dit 38 procent. De grootste categorie ingezamelde elektronica betreft de "Grote apparatuur excl. zonnepanelen" met 87 miljoen kg. Voorbeelden van goederen in deze groep zijn airconditioners, vaatwassers, wasmachines, wasdrogers, ovens, kopieermachines, elektrische fietsen en apparatuur voor solderen en lassen.
In 2022 zou er volgens de Europese WEEE-richtlijn minimaal 65 procent van de op de markt gezette apparatuur (van de voorgaande drie jaren) ingezameld moeten worden. Dit inzamelingspercentage is uitgekomen op 28 procent. Exclusief zonnepanelen was dit 41 procent.

Relevantie

• Hoewel AEEA slechts een klein deel van het Nederlandse afval betreft, is een correcte inzameling en verwerking essentieel om schade aan het milieu te minimaliseren en de herbruikbare schaarse grondstoffen te herwinnen (UNEP 2009).
• AEEA kan buiten de officiële inzamelaars worden ingezameld en verwerkt. Voor het EEA-afval dat geld oplevert, wanneer het bijvoorbeeld veel metaal bevat, is de verwachting dat het afval verwerkt wordt, waardoor de onderdelen die geld opleveren hergebruikt zullen worden. Het elektronische afval dat echter via malafide handelaren gaat, geeft wel reden tot bezorgdheid. Dit afval kan immers in potentie illegaal zijn weg naar derdewereldlanden vinden om daar goedkoper en milieuvervuilender verwerkt, verbrand of gestort te worden (United Nations University, 2017).
• Een deel van de voornamelijk kleinere apparaten worden, incorrect, met het normale huisvuil afgedankt. Uit sorteeranalyses blijkt dat dit in 2022 ongeveer 1 procent van het huishoudelijk restafval betreft (CBS, 2023). Dat is 82 miljoen kilogram EEA.