Verkoop, gebruik en afgedankte elektronische en elektrische apparatuur, 1995-2017

Het aantal op de markt gebrachte apparaten neemt nog steeds toe

Het aantal op de markt gebrachte elektrische en elektronische apparaten (EEA) neemt nog steeds toe. In 2014 werd voor 314 miljoen kg aan apparaten verkocht, in 2017 was dit 417 miljoen kg. De grootste stijging komt door zonnepanelen. Die stegen van 10,6 naar 63,2 miljoen kg in die periode (NWR, 2018).

Grote toename in hoeveelheid afval

In 2017 kwam er in Nederland 23,9 kg per inwoner aan elektrisch en elektronisch afval (AEEA) vrij, inclusief de export van gebruikte apparaten. Voor Nederland is dat in totaal 409 miljoen kg. In 1995 bedroeg dit nog 10,4 kg per inwoner (totale hoeveelheid voor Nederland: 161 miljoen kg) (NWR, 2018).

Verwerking van het afval

Een belangrijk deel van het elektrisch en elektronisch afval werd in 2017 verwerkt en geregistreerd in het Nationaal (W)EEE Register. In totaal gaat het om 166 miljoen kg. Dit komt overeen met 40 procent van het gewicht van de op de markt gebrachte apparatuur (inclusief zonnepanelen). Exclusief zonnepanelen is dit 47 procent. In 2019 moet er 65 procent van de op de markt gezette apparatuur (van de voorgaande drie jaren) ingezameld worden.
In het H2020 ProSUM project (ProSUM, 2016) werd geschat dat er parallel hieraan een complementaire stroom van ongeveer 59 miljoen kg met andere afvalstromen gemengd ingezameld en verwerkt is in Nederland. Dit zijn met name menging met metaalstromen. Daarnaast worden er ook waardevolle onderdelen van het elektronica afval selectief verwijderd voor het officieel ingezameld is. Het ProSUM project schat dat dit ongeveer jaarlijks 3 miljoen kg aan koperen compressoren van koel- en vriesapparatuur in Nederland bedraagt. Daarnaast wordt er ook tweedehands elektronica uitgevoerd voor hergebruik. Dit export voor hergebruik is in Nederland ongeveer 44 miljoen kg op jaarbasis.
Ook wordt er ongeveer 39 miljoen kg aan e-waste in de afvalbak gedeponeerd. Dit heeft een ruwe materiaalwaarde van onder andere goud van ongeveer 57 miljoen euro (CBS, PBL en RIVM, 2018).

Relevantie

• Hoewel AEEA slechts een klein deel van het Nederlandse afval betreft, is een correcte inzameling en verwerking essentieel om schade aan het milieu te minimaliseren en de herbruikbare schaarse grondstoffen te herwinnen (UNEP 2009).
• AEEA kan buiten de officiële inzamelaars worden ingezameld en verwerkt. Voor het EEA-afval dat geld oplevert, wanneer het bijvoorbeeld veel metaal bevat, is de verwachting dat het afval verwerkt wordt, waardoor de onderdelen die geld opleveren zijn hergebruikt zullen worden. Het elektronische afval dat echter via malafide handelaren gaat, geeft echter wel reden tot bezorgdheid. Dit afval kan immers in potentie illegaal zijn weg naar Derde Wereldlanden vinden om daar goedkoper en milieuvervuilender verwerkt, verbrand of gestort te worden (United Nations University, 2017).
• Een deel van de voornamelijk kleinere apparaten worden, incorrect, met het normale huisvuil afgedankt. Uit sorteeranalyses blijkt dat dit voor 2007 om ongeveer 1 à 2 procent van het huishoudelijk restafval betreft (Rijkswaterstaat 2016 en CBS 2016). Dit is 39 miljoen kilogram EEA.