Kosten en financiering natuur en landschap, 1999-2009
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De kosten voor natuur en landschap bedragen in 2009 ruim 1 miljard euro. Dat is een toename van 20 procent ten opzichte van 2007. De overheid financiert ruim de helft van de kosten.
| 1999 | 2000 | 2001 | 2003 | 2005 | 2007 | 2009 | ||
| miljoen euro | ||||||||
| Kosten | ||||||||
| Totaal bruto kosten | 749 | 915 | 1000 | 974 | 955 | 938 | 1 122 | |
| w.v. | Verwerving natuurterreinen | 123 | 234 | 228 | 135 | 142 | 129 | 150 |
| Inrichting en beheer | 299 | 320 | 375 | 369 | 428 | 485 | 513 | |
| Overige activiteiten | 127 | 136 | 142 | 171 | 95 | 93 | 138 | |
| Apparaatskosten 1) | 201 | 224 | 255 | 299 | 291 | 232 | 320 | |
| Opbrengsten | 44 | 47 | 49 | 57 | 74 | 80 | 85 | |
| Netto kosten 2) | 705 | 868 | 951 | 917 | 881 | 858 | 1 037 | |
| w.v. | Rijk | 263 | 325 | 401 | 415 | 399 | 321 | 343 |
| Provincies | 58 | 66 | 68 | 71 | 85 | 146 | 190 | |
| Landbouw | 30 | 35 | 39 | 55 | 53 | 51 | 50 | |
| Natuurbeschermingsorganisaties | 253 | 337 | 335 | 279 | 251 | 256 | 309 | |
| Overige sectoren 3) | 101 | 105 | 108 | 97 | 93 | 84 | 145 | |
| Overdrachten | ||||||||
| Totaal betaalde overdrachten | 321 | 339 | 359 | 375 | 765 | 1 200 | 1 426 | |
| Totaal ontvangen overdrachten | 321 | 339 | 359 | 375 | 420 | 820 | 861 | |
| Netto lasten 4) 5) | ||||||||
| Totaal netto lasten | 705 | 868 | 951 | 917 | 1 241 | 1252 | 1 618 | |
| Overheid | 492 | 597 | 685 | 713 | 1 024 | 1050 | 1 358 | |
| w.v. | Rijk | 422 | 496 | 582 | 577 | 854 | 945 | 1 158 |
| Overig overheid | 70 | 101 | 103 | 136 | 170 | 105 | 200 | |
| Particulieren 6) | 92 | 152 | 146 | 87 | 68 | 51 | 102 | |
| Huishoudens | 120 | 116 | 117 | 117 | 135 | 136 | 149 | |
| Onverdeeld | 2 | 4 | 3 | 1 | 14 | 15 | 9 | |
| Bron: CBS (2012). | CBS/apr13/0519 | |||||||
| 1) Apparaatskosten zijn alle personele kosten en materiële kosten (zoals voor huisvesting), die nodig zijn voor het functioneren van een instelling of het verrichten van een taak. 2) De netto kosten zijn de bruto kosten minus de opbrengsten. De netto kosten zijn de kosten van eigen activiteiten aan natuur en landschap door de diverse sectoren. 3) Gemeenten, waterschappen, delfstoffenwinning, industrie, nutsbedrijven, particuliere bosbouw. 4) De netto lasten worden berekend als de netto kosten plus betaalde overdrachten minus ontvangen overdrachten. De netto lasten geven aan in welke mate de diverse sectoren bijdragen in de financiering van natuur en landschap. 5) Vanaf 2005 zijn in de netto lasten ook overdrachten van en naar het buitenland opgenomen. Hierdoor zijn sinds 2005 de totale netto lasten ongelijk aan de totale netto kosten, en zijn de gegevens over de netto lasten minder vergelijkbaar met de jaren voor 2005. Voor meer informatie zie de technische toelichting. 6) Landbouw, delfstoffenwinning, industrie, nutsbedrijven, particuliere bosbouw, natuurbeschermingsorganisaties. | ||||||||
Kosten voor natuur en landschap in 2009 flink gestegen
De kosten voor natuur en landschap zijn tussen 2007 en 2009 met circa 20 procent toegenomen tot ruim 1 miljard euro. Vooral de kosten voor personeel en huisvesting (apparaatskosten) stegen sterk.
Tussen 2001 en 2007 bekostigde de overheid ruim 500 miljoen euro van de netto kosten. In 2009 was dit ruim 600 miljoen euro.
De netto kosten van het bedrijfsleven en de particuliere natuurbeschermingsorganisaties liggen rond de 400 miljoen euro. Hiervan wordt ongeveer 300 miljoen euro gedragen door de natuurbeschermingsorganisaties.
Financiering natuurbeschermingsorganisaties
De activiteiten van de particuliere natuurbeschermingsorganisaties worden in belangrijke mate mogelijk gemaakt door de bijdragen van huishoudens. In 2009 ging het om 149 miljoen euro. Dit bedrag komt onder andere uit contributies, giften, nalatenschappen en bijdragen uit loterijen.
Besteding van de kosten
Ruim de helft van de kosten voor natuur- en landschap wordt besteed aan grondverwerving en de inrichting en het beheer van natuurterreinen. Een belangrijk deel van de grondverwerving gebeurt in het kader van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) , een aaneengesloten netwerk van kwalitatief hoogwaardige natuurgebieden. Sinds 1990 wordt gewerkt aan de totstandkoming van de EHS. De EHS zou oorspronkelijk in 2018 gerealiseerd worden, maar deze termijn is inmiddels losgelaten.
Daarnaast wordt ongeveer een kwart van de kosten uitgegeven aan personeel en huisvesting. Ten slotte wordt er ook geld uitgegeven aan educatie, voorlichting en onderzoek op het gebied van natuur- en landschapsbeheer.
- Uitgaven beheer Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 1990- 2009
- Uitgaven verwerving Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 1990-2009
- Uitgaven inrichting Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 1990-2009
Overdrachten en netto lasten
Naast de kosten voor natuur- en landschapsactiviteiten binnen Nederland zijn in 2005 voor het eerst de in- en uitgaande geldstromen geanalyseerd naar het buitenland. Door het toevoegen van deze geldstromen is de analyse vollediger geworden. De in- en uitgaande geldstromen naar het buitenland komen tot uitdrukking in de betaalde en ontvangen overdrachten en de netto lasten (financiering). De stijging in de betaalde en ontvangen overdrachten en daarmee ook in de netto lasten die na 2003 zichtbaar is, kan voor een belangrijk deel worden verklaard als een gevolg van de in- en uitgaande geldstromen naar het buitenland.
Bronnen
- Bogaardt, M.J. en A.D. Verhoog (2005). Europese geldstromen voor natuur en landschap in Nederland in 1994 tot 2003. Rapport 6.05.13 - concept. Landbouw-Economisch Instituut, Den Haag.
- CBS (2003). StatLine: Kosten en financiering natuur- en landschapsbeheer t.e.m. 1997. CBS, Voorburg / Heerlen.
- CBS (2006). Kosten en financiering van het natuur en landschapsbeheer. CBS, Voorburg / Heerlen.
- CBS (2012). StatLine: Kosten en financiering natuur- en landschapsbeheer. CBS, Den Haag / Heerlen.
- Gaaff, A. en R. Verburg (2007). Indicators for the 'Convention on Biodiversity 2010'; Government expenditure on land acquisition and nature development for the National Ecological Network (EHS) and expenditure for international biodiversity projects. WOt-werkdocument 53.11. WOT Natuur & Milieu, Wageningen.
- VVD en PVDA (2012). Bruggen slaan; regeerakkoord VVD-PvdA, 29 oktober 2012.
Relevante informatie
- Meer gegevens over de kosten en financiering van het natuur- en landschapsbeheer zijn te vinden in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Kosten en financiering natuur en landschap
- Omschrijving
- Ontwikkeling van de bruto kosten, netto kosten en netto lasten van natuur en landschap. Vanaf 2005 inclusief geldstromen van en naar het buitenland.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Berekeningswijze
- Het artikel Kosten en financiering van het natuur en landschapsbeheer (CBS, 2006) geeft een korte methodebeschrijving van het onderzoek.
De uitgaven voor de verwerving, inrichting en het beheer van natuurterreinen worden als jaarlijkse kosten weergegeven. De reden hiervoor is dat er wordt uitgegaan van de manier waarop het Rijk haar uitgaven verantwoordt: bij de rijksoverheid worden de totale uitgaven in een bepaald jaar verantwoord als kosten. Hierbij wordt een bepaalde investering in één keer als totaal afgeschreven. De kosten worden dus niet - zoals gebruikelijk - over meerdere jaren verdeeld op basis van de te verwachten economische levensduur.
Naast de kosten voor natuur- en landschapsactiviteiten binnen Nederland zijn in 2005 voor het eerst de in- en uitgaande geldstromen geanalyseerd naar het buitenland. Door het toevoegen van deze geldstromen is de analyse vollediger geworden. De in- en uitgaande geldstromen naar het buitenland komen tot uitdrukking in de betaalde en ontvangen overdrachten en de netto lasten (financiering). Voor de periode tot en met 2003 zijn de netto lasten gelijk aan de totale netto kosten van de eigen activiteiten van alle sectoren. Door het toevoegen van de geldstromen van en naar het buitenland zijn de gegevens over de netto lasten van 2005 en later minder goed vergelijkbaar geworden met de jaren voor 2005. De gegevens over de netto kosten in 2005 blijven wel vergelijkbaar met die van de jaren ervoor. Voor de analyse is onder andere gebruik gemaakt van Bogaardt en Verhoog (2005) en Gaaff en Verburg (2007). - Basistabel
- StatLine: Kosten en financiering natuur- en landschapsbeheer t.e.m. 1997 (CBS, 2003)
StatLine: Kosten en financiering natuur- en landschapsbeheer (CBS, 2012)
De cijfers uit de eerstgenoemde tabel sluiten niet (helemaal) aan op de hier gepresenteerde gegevens. Een belangrijk verschil betreft de overdrachten van de huishoudens aan overige natuurbeschermingsorganisaties. Deze overdrachten zijn vanaf 1999 toegevoegd aan de al opgenomen overdrachten die worden verkregen via het Rijk en de provincies. De eigen kosten van deze organisaties zijn met eenzelfde bedrag verhoogd. - Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- Tweejaarlijks in de oneven jaren
- Achtergrondliteratuur
- Kosten en financiering van het natuur en landschapsbeheer (CBS, 2006)
- Betrouwbaarheidscodering
- C (schatting gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Kosten en financiering natuur en landschap, 1999-2009 (indicator 0519, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
