Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2006
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
In 2006 is de belasting van het oppervlaktewater door nutriënten ruim 5% afgenomen ten opzichte van 2005. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lagere uit- en afspoeling vanaf landbouw- en natuurgronden en bij stikstof ook door lagere restlozingen van stedelijke afvalwaterzuiveringsinstallaties. Over de gehele periode 1990-2006 is de belasting aanzienlijk gereduceerd.
| Stof/herkomst | Belasting van het oppervlaktewater | ||||
| 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2006 | |
| miljoen kg | |||||
| Stikstof-totaal (als N) | |||||
| Industrie | 12,5 | 6,23 | 4,3 | 3,4 | 3,16 |
| Consumenten | 1,87 | 1,41 | 1,05 | 0,608 | 0,532 |
| Overige sectoren | 0,381 | 0,424 | 0,535 | 0,765 | 0,462 |
| Landbouw en uit- en afspoeling | 60,9 | 87,9 | 86,8 | 46,4 | 45,1 |
| Atmosferische depositie | 24,1 | 19,6 | 16,9 | 15,8 | 15,5 |
| Riolering en waterzuivering | 42,7 | 38,5 | 30,5 | 23 | 20,1 |
| Totale belasting | 142 | 154 | 140 | 90 | 84,9 |
| Fosfor-totaal (als P) | |||||
| Industrie | 11 | 3,47 | 1,84 | 0,34 | 0,345 |
| Consumenten | 0,289 | 0,228 | 0,181 | 0,105 | 0,0905 |
| Overige sectoren | 0,0165 | 0,0979 | 0,0356 | 0,0464 | 0,0214 |
| Landbouw en uit- en afspoeling | 3,27 | 4,15 | 4,61 | 3,26 | 3,04 |
| Riolering en waterzuivering | 6,58 | 3,71 | 2,94 | 2,71 | 2,63 |
| Totale belasting | 21,1 | 11,7 | 9,61 | 6,47 | 6,13 |
| Bron: Emissieregistratie (2008). | CBS/MNC/jul08/0192 | ||||
Trend in de uit- en afspoeling van landbouw- en natuurgronden
Het weer (neerslaghoeveelheden) speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de uit- en afspoeling vanaf landbouw en natuurgronden. Uitgaande van de werkelijke neerslaghoeveelheden lijkt de uit- en afspoeling van zowel stikstof als fosfor langzaam te dalen ten opzichte van eerdere jaren.
Wanneer we de uit- en afspoeling voor 1990 en 2006 berekenen voor een meteorologisch gemiddeld jaar, dan is voor stikstof inderdaad een daling zichtbaar van 16%. Voor fosfor is er een lichte stijging over deze periode van ruim 3% (Kroes & Beusen, 2008). De totale bodembelasting met meststoffen en - in geval van fosfor - de nalevering vanuit de bodem, zijn factoren die deze trend bepalen.
Lozingen vanuit puntbronnen aanzienlijk gesaneerd
Door bronmaatregelen in de industrie is bij zowel fosfor als stikstof al een aanzienlijke afname van de belasting bereikt. Bovendien wordt op de rioolwaterzuiveringsinstallaties steeds meer gedefosfateerd en gedenitrificeerd (end-of-pipe maatregelen). Dit leidt tot een extra vermindering van de uiteindelijke belasting van het oppervlaktewater.
- Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2022
- Belasting van het oppervlaktewater door de industrie, 1990-2022
Beleid
In het kader van internationale afspraken moeten de emissies van fosfor en stikstof sterk worden verminderd.
Bronnen
- Emissieregistratie (2008). Jaarcijfers 2006. PBL, Bilthoven; CBS, Voorburg; RWS-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; SenterNovem, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
- Kroes J. en A. Beusen (2008). Actualisatie Landelijke Emissieregistratie 2008. Uit- en afspoeling nutriënten met STONE2.3 Conceptrapport 28 maart 2008. Alterra, Wageningen.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen
- Omschrijving
- Overzicht van de belangrijkste bijdragen aan de belasting van het oppervlaktewater met stikstof- en fosforverbindingen.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking in de Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, SenterNovem, TNO)
- Berekeningswijze
- Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
- Basistabel
- Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
- Geografische verdeling
- Nederland, provincie, postcode, 5*5 km2 (kaart)
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- De cijfers van de atmosferische depositie van stikstof zijn exclusief de depositie op de Noordzee. Deze hoeveelheden bedragen ruim twee maal de depositie op de binnenwateren en zijn weggelaten omdat ook de registratie van andere emissiebronnen naar zoute wateren nog onvolledig is. De hoeveelheden depositie die in het rioolstelsel terecht komen, zorgen indirect nog voor een extra belasting van het oppervlaktewater via overstorten, regenwaterriolen en effluenten van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Deze vrachten zijn inbegrepen in de post riolering en waterzuivering. Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Betrouwbaarheidscodering
- C (Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2008). Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2006 (indicator 0192, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
