Herkomst verzurende depositie, 2023
Ongeveer 64% van de verzurende depositie in Nederland is afkomstig van Nederlandse bronnen, waarvan de landbouw een bijdrage levert van 47%. Daarnaast komt 36% van de verzurende depositie uit bekende bronnen in het buitenland.
Grootste bijdrage komt nog steeds uit Nederland
Bronnen in Nederland leveren de grootste bijdrage aan de depositie van potentieel zuur in Nederland, namelijk zo’n 64% van het totaal. De overige 36% is afkomstig van buitenlandse bronnen. Een groot deel van de Nederlandse bijdrage (rond de helft) komt van agrarische bronnen in Nederland. Andere belangrijke binnenlandse bijdragen zijn wegverkeer, huishoudens/diensten/bouw, wegverkeer en industrie/energie/raffinaderijen (respectievelijk 5%, 4% en 3%). In de bovenstaande grafiek staat de landelijk gemiddelde depositie door de bekende binnen- en buitenlandse bronnen (1.675 mol/ha/jaar). Deze depositie wijkt af van de totale depositie zoals opgenomen in Verzurende depositie, 1990-2023. De depositie in de bovenstaande grafiek wordt namelijk nog aangepast door een zogenaamde meetcorrectie en een bijtelling (voor 2023 bedraagt de som van deze twee onderdelen 235 mol/ha/jaar). Met behulp van de meetcorrectie wordt de berekende depositie gecorrigeerd op basis van beschikbare meetgegevens voor de verschillende componenten. Daarnaast is er sprake van een bijtelling van 280 mol/ha/jaar voor de depositie van halogenen en organische zuren. Inclusief de meetcorrectie en de bijtelling komt de totale gemiddelde depositie uit op 1.910 mol/ha/jaar. Dit is in de bovenstaande grafiek niet meegenomen om verwarring als gevolg van mogelijke negatieve correcties te voorkomen.
Stikstof levert tevens een belangrijke bijdrage aan de vermestende depositie; zie ook Herkomst stikstofdepositie, 2023.
Import en export van zuur
De depositie van potentieel zuur in Nederland komt deels uit het buitenland (import). Een deel van de Nederlandse uitstoot komt als verzurende depositie in het buitenland terecht (export). Voor de depositie van potentieel zuur afkomstig van ammoniak geldt dat Nederland ruim 4 maal zo veel exporteert als Nederland van het buitenland ontvangt. Voor de depositie afkomstig van stikstofoxiden is de export ook bijna 5 keer zo groot als de import. Voor zwaveldioxide houden import en export elkaar ongeveer in evenwicht. In termen van totaal potentieel zuur exporteert Nederland 3 maal zo veel als het importeert.
Bronnen
- RIVM, 2024. Auteurs: Mijnen-Visser, S., de Jongh, L.A., Hazelhorst, S.B., Hoogerbrugge, R., Soenario, I., Stolwijk, G.J.C., de Vries, W.J., Wichink Kruit, R.J. & Zuidberg, S. Grootschalige concentratiekaarten Nederland, Rapportage 2024. Rapport 2024-0059, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven.
Relevante informatie
- Milieukwaliteit van landnatuur: stikstofdepositie
- Grootschalige luchtverontreiniging de “National Emission Ceilings” : emissies 1990-2022
- Relatie ontwikkelingen emissies en luchtkwaliteit 1990-2021
- Stikstofdepositie, 1990-2023
- Verzurende depositie, 1990-2023
- Herkomst stikstofdepositie, 2023
- EU (2001) Richtlijn 2001/81/EG van het Europees parlement en de raad van 23 oktober 2001 inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen. Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen No L 309/22.
- EU (2008) Richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa. Publicatieblad van de Europese Unie L 152/1
- EU (2015) Richtlijn 2015/1480 van de Commissie van 28 augustus 2015 tot wijziging van diverse bijlagen bij de Richtlijnen 2004/107/EG en 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van de regels betreffende de referentiemethoden, de validatie van gegevens en de locatie van de bemonsteringspunten voor de beoordeling van de luchtkwaliteit (Voor de EER relevante tekst)
- IPLO > Lucht | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
- EU > Informatie over het luchtkwaliteitsbeleid van de Europese Unie
- UN/ECE > The 1999 Gothenburg Protocol to Abate Acidification, Eutrophication and Ground-level Ozone.
- UN/ECE > De conventie voor het lange afstandstransport van luchtverontreiniging
- RIVM > Themasite Grootschalige Concentratiekaarten Nederland
- Concentratiemetingen in Nederland (verschillende meetnetten) > Luchtmeetnet
- Rijksoverheid > Aanpak Stikstof.
- Regiegroep Natura 2000.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Depositie van zuur in Nederland
- Omschrijving
Depositie van zuur in Nederland op basis van modelberekeningen en uitgesplitst naar bijdragen van geoxideeerd zwavel (SOx), gereduceerd stikstof (NHx), geoxideerd stikstof (NOy) en overig zuur.
- Verantwoordelijk instituut
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Berekeningswijze
Onderdeel van de GCN-berekeningen (Grootschalige Concentratiekaarten Nederland)
- Basistabel
Niet van toepassing
- Geografische verdeling
Niet van toepassing
- Andere variabelen
Herkomst van de stikstofdepositie
- Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
Grootschalige concentratiekaarten Nederland. Rapportage 2024. (RIVM, 2024; zie bij 'Bronnen').
- Opmerking
1] In de totale depositie wordt ook een hoeveelheid ‘overig zuur’ meegenomen. Dit is geen resultaat van de modelberekeningen (en daarom niet meegenomen in deze indicator), maar bestaat uit een jaarlijks wisselende bijtelling op basis van meetgegevens. De depositie uit deze categorie komt deels uit Nederland en deels uit het buitenland.
2] We drukken de mate van verzuring in Nederland uit in zogenoemd potentieel zuur. Potentieel zuur definiëren we als de maximale verzuring, die zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak, en hun omzettingsproducten in bodem en water teweeg kunnen brengen. De daadwerkelijke verzuring in bodem en water kan minder zijn doordat ook basische stoffen deponeren.
3] Het verzurend vermogen van een stof wordt uitgedrukt in zuur-equivalenten per hectare (z-eq/ha). Een zuur-equivalent is een maat voor de hoeveelheid zuur (H+ in mol/ha) die kan ontstaan in bodem of water. Hierbij geldt: 1 mol zwaveldioxide kan 2 mol zuur vormen, 1 mol stikstofoxiden kan 1 mol zuur vormen en 1 mol ammoniak kan 1 mol zuur vormen.
4] Soms ontstaat verwarring over de verzurende werking van ammoniak. In de atmosfeer neutraliseert ammoniak zuren. als ammoniak (of het omzettingsproduct ammonium) echter in de bodem komt, dan kan het door bacteriën omgezet worden in nitraat. Hierbij komt H+ vrij. Er is dan alsnog een verzurend effect.
5] Om het oppervlak waar uitstoot plaatsvindt gelijk met het ontvangende oppervlak (Nederlands grondgebied) te houden, zijn bij de berekeningen van de import/export-verhouding zeescheepvaart emissies toegekend aan het buitenland.
- Betrouwbaarheidscodering
C (Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd).
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2025). Herkomst verzurende depositie, 2023 (indicator 0179, versie 19, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
