Emissiereductiedoelstellingen water

Algemene ontwikkeling

Om de emissies van schadelijke stoffen als zware metalen, organische microverontreinigingen en nutriënten naar water te verminderen zijn in de afgelopen dertig jaar tal van maatregelen genomen. Voor een aantal stoffen heeft dit al tot flinke reducties geleid. Dit is het gevolg van de vele opeenvolgende nationale en internationale afspraken en beleidsdoelstellingen.

Belangrijkste (inter)nationale afspraken en beleidsdoelstellingen

Voor de periode 1985-1995 zijn vooral de afspraken in het kader van het Rijn actieprogramma (RAP) van de Internationale Rijn Commissie (IRC) en het Noordzee actieplan (NAP) van belang. In het RAP en NAP zijn reductiedoelstellingen voor de emissie van een groot aantal stoffen ten opzichte van 1985 vastgesteld.
In de meer recente jaren zijn de emissiereductiedoelstellingen voor prioritaire stoffen van belang, zoals vastgelegd in het tweede Nationaal Milieubeleidsplan (VROM, 1993), en de afspraken uit de OSPAR-strategie (voor alle Noordzeelanden). In die tijd worden ook de richtlijnen van de EU belangrijker: de EU-richtlijn Stedelijk Afvalwater (met eisen voor stikstof- en fosfaatverwijdering op rwzi's in kwetsbare gebieden) en de EU Nitraatrichtlijn (met actieprogramma's voor kwetsbare zone's en gebruiksnormen voor stikstof in dierlijke mest). Maatregelen voor de aanpak van diffuse bronnen worden afgesproken in het Actieprogramma Diffuse Bronnen.
Tijdens de vierde Noordzeeministersconferentie in 1995 is afgesproken dat de emissies van milieugevaarlijke stoffen binnen 25 jaar worden beëindigd. Doel is het terugbrengen van de concentraties van milieuvreemde stoffen tot bijna nul en van niet-milieuvreemde stoffen tot nagenoeg het natuurlijke achtergrondniveau. Na de succesvolle aanpak bij de reductie van industriële puntbronnen, zijn de huidige maatregelen vooral gericht op diffuse bronnen (productverbetering, kringloopsluiting, alternatief materiaalgebruik), atmosferische depositie (internationale afspraken) en gebiedsgerichte aanpak.

Huidige emissiedoelstellingen gerelateerd aan waterkwaliteitsnormen

De huidige reductiedoelstellingen, zoals vastgelegd in het derde Nationaal Milieubeleidsplan (VROM, 1997) en de vierde Nota Waterhuishouding (V&W, 1999), zijn afgeleid van deze internationale afspraken. De emissies van prioritaire stoffen naar water moeten zodanig verminderen, dat wordt voldaan aan de normen voor de waterkwaliteit. In 2000 of op zo kort mogelijke termijn moet de zogenaamde MTR-concentratie (maximaal toelaatbaar risiconiveau) zijn gehaald; voor de lange termijn geldt de streefwaarde (SW). De streefwaarde is de concentratie die overeenkomt met het Verwaarloosbaar Risiconiveau (VR). Voor de lange termijn is de normstelling als gevolg van de Kaderrichtlijn Water (zie hieronder) bepalend.

Europese Kaderrichtlijn water

In 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) in werking getreden. De exacte gevolgen van de KRW voor het huidige Nederlandse waterkwaliteits- en emissiebeleid zijn op dit moment nog niet helemaal helder. De Kaderrichtlijn stelt als doel het halen van een 'goede chemische toestand in 2015'. Voor de prioritaire en prioritaire gevaarlijke stoffen, in totaal 33 stoffen en stofgroepen, heeft de Europese Commissie inmiddels een eerste voorstel voor normstelling afgegeven. Maatregelen ter voorkoming van emissies zullen hierop afgestemd moeten worden. In maart 2005 zijn de risico-analyses voor de vier Nederlandse stroomgebieden (Rijn, Maas, Schelde en Eems) over het al dan niet bereiken van de doelen in het jaar 2015 aan de EU gerapporteerd. (te vinden op de site www.kaderrichtlijnwater.nl)
Hieruit blijkt dat de voornaamste problemen nog liggen bij de zware metalen, nutriënten, PAK's, PCB's, organotinverbindingen en bestrijdingsmiddelen. In 2009 zal Nederland in de stroomgebiedbeheersplannen de concrete maatregelen aan de EU moeten rapporteren, die zullen worden uitgevoerd om de waterkwaliteitsdoelstellingen in 2015 te bereiken.
Voor zover relevant, worden in het Milieucompendium bij de indicatoren, die de emissies naar water per doelgroep beschrijven, voor een aantal stoffen de reductiedoelstellingen en maatregelen genoemd. In 2009 zal Nederland in de stroomgebiedbeheersplannen de concrete maatregelen aan de EU moeten rapporteren, die zullen worden uitgevoerd om de waterkwaliteitsdoelstellingen in 2015 te bereiken.