Temperatuur oppervlaktewater, 1910 - 2017
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De gemiddelde watertemperatuur van de grote rivieren is met bijna drie graden toegenomen in de afgelopen honderd jaar. De lozing van koelwater en de stijging van de luchttemperatuur zijn de belangrijkste oorzaken voor de stijging van de watertemperatuur. Ook de temperatuur van kleinere wateren is toegenomen, zo zijn de beken in Drenthe 3/4 graad warmer geworden in de afgelopen 40 jaar.
Toename van temperatuur in grote rivieren
Sinds 1910 is de gemiddelde watertemperatuur in de Rijn met bijna 3 graden gestegen en die in de Maas met 2 graden. In deze periode nam ook het aantal dagen met een temperatuur boven de 20 graden sterk toe, van ongeveer 25 in 1910 naar bijna 85 dagen nu. Ook komt nu de temperatuur al regelmatig boven de 25 graden. Het aantal dagen dat 's winters de temperatuur beneden de 5 graden komt, neemt sterk af. In sommige winters wordt deze lage temperatuur niet meer bereikt. In dezelfde periode is de gemiddelde temperatuurstijging van de lucht 1,7 ºC.
| Rijn bij Lobith | Maas bij Eijsden | |||
| 1911-1920 | 2008-2017 | 1911-1920 | 2008-2017 | |
| Jaargemiddelde ºC | 11,0 | 13,8 | 11,8 | 14,0 |
| Aantal dagen/jaar | ||||
| Lager dan 5 ºC | 77 | 26 | 53 | 18 |
| Hoger dan 20 ºC | 22 | 86 | 32 | 81 |
| Hoger dan 25 ºC | 0 | 3 | 1 | 2 |
Oorzaak stijging watertemperatuur
Het water in de grote rivieren wordt gebruikt als koelwater voor elektriciteitscentrales en industrie. De stijging van de watertemperatuur in de grote rivieren komt door de combinatie van lozingen van koelwater en de stijging van de luchttemperatuur. De Temperatuur in Nederland en mondiaal, 1907 - 2022 is in deze periode met 1,9 oC gestegen en vooral vanaf 1960 sterk toegenomen. De watertemperatuur in de rivieren is vanaf 1900 gestegen. Sinds 2000, stabiliseert of daalt zelfs de watertemperatuur, waarschijnlijk door minder lozing van koelwater.
Geringe stijging watertemperatuur in beken
In de kleinere wateren stijgt de watertemperatuur ook, maar veel minder. In de beken in Drenthe is de watertemperatuur met 3/4 graad gestegen in 40 jaar. Deze toename heeft verschillende oorzaken, zoals de stijging van de luchttemperatuur en mogelijk ook lozingen van rioolwaterzuiveringsinstallaties, veranderingen in het landgebruik of minder schaduw door bomen.
Doelstelling temperatuur in de Kaderrichtlijn Water (KRW)
De watertemperatuur is onderdeel van de fysisch-chemische beoordeling van de KRW. Voor de meeste wateren geldt een norm (goede ecologische toestand) voor de maximale dagtemperatuur van 25ºC. Alleen voor het watertype 'langzaam stromende bovenlopen' geldt een maximale temperatuur van 18 ºC, maar deze norm is bij verschillende waterlichamen verhoogd tot 20 of 25ºC (goede ecologische potentie).
Voor het lozen van koelwater in rivieren is de norm dat het rivierwater maximaal 3ºC mag opwarmen tot een maximum van 28 ºC. Als de watertemperatuur boven de 28 ºC is, leidt dat tot beperkingen in de lozing van koelwater. Voor kanalen, estuaria en de Noordzee gelden iets andere eisen. Voor de drinkwater innamepunten geldt een maximum temperatuur van 25 ºC.
Bronnen
- Ministerie van IenW, Waterinfo. https://waterinfo.rws.nl
- KNMI (2006). Klimaat in de 21e eeuw, vier scenario's voor Nederland. De Bilt.
Relevante informatie
Technische toelichting
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2018). Temperatuur oppervlaktewater, 1910 - 2017 (indicator 0566, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
