Bevolkingsgroei, 2011-2016

Steeds meer krimp

Tussen 1 januari 2011 en 1 januari 2016 is de bevolking van Nederland met 1,9% toegenomen. De toename was met 5,7% het sterkst in de vier grote steden. De grote steden trokken nieuwe inwoners aan uit zowel binnen- als buitenland. Vooral Utrecht zag het inwonertal in vijf jaar tijd behoorlijk toenemen, met 8,9%. Hierbij speelde de grootschalige nieuwbouw op de Vinex-locatie Leidsche Rijn een belangrijke rol. Ook de gemeenten Lansingerland en Hendrik-Ido-Ambacht in de rand van de agglomeratie Rotterdam, Diemen en Amstelveen in de agglomeratie Amsterdam en Renswoude dicht bij Utrecht, groeiden flink. Het geringst was de bevolkingsgroei in de groep gemeenten met minder dan 20.000 inwoners. In totaal nam de bevolking in deze groottecategorie met slechts 0,6% toe.
In de periode 2011-2016 was de bevolkingsgroei vrijwel gelijk aan de groei in de vijf daaraan voorafgaande jaren. Tussen 2011 en 2016 groeide het aantal inwoners van de provincies Utrecht en Noord-Holland het hardst. In de voorafgaande 5 jaar was Flevoland nog de snelst groeiende provincie. In de provincies Drenthe en Limburg en mindere mate in Friesland en Zeeland daalde daarentegen het inwonertal. In 84 van de 390 in 2016 bestaande gemeenten is het inwonertal in zowel de periode 2006-2011 als 2011-2016 gedaald. Deze gemeenten liggen vooral in de rurale en perifere gebieden van het land, zoals het oosten van Groningen en het zuiden van Limburg. Het sterkst (= in beide periode meer dan -5% of meer) was dat in de gemeente Delfzijl. Maar ook elders in het land komt krimp voor, met in beide perioden meer dan 2% bevolkingsdaling. Voorbeelden zijn in Limburg de gemeenten Stein, Beek en Heerlen, in Gelderland in Westervoort, in Groningen in de gemeenten De Marne, Loppersum en Pekela en in Noord-Holland in de gemeente Bergen.
179 gemeenten (46% van het totaal aantal gemeenten) kenden in beide perioden bevolkingsgroei. Meer dan 7% bevolkingsgroei in beide perioden trad op in de gemeenten Lansingerland en Utrecht.
In de ene periode groei en in de andere krimp deed zich voor in 127 gemeenten.
Conclusie: In de afgelopen vijf jaar nam de bevolking af in ruim een derde van alle gemeenten. In de afgelopen tien jaar had zelfs meer dan de helft van de gemeenten op enig moment te maken met bevolkingsdaling.

Grote verschillen in bevolkingsdichtheid

Met 504 inwoners per vierkante kilometer land is Nederland na Malta het dichtstbevolkte land van Europa. Binnen Nederland zijn de verschillen in bevolkingsdichtheid echter groot. Het westen van ons land is ruim vier keer zo dichtbevolkt als het noorden. Hoe kleiner de regio's, des te groter zijn de verschillen. Zo is Zuid-Holland bijna zeven keer drukker dan Drenthe, en is de bevolkingsdichtheid in Den Haag 250 keer zo groot als op Schiermonnikoog. Dat eiland is niet alleen de gemeente met het kleinste aantal inwoners, maar (buiten het toeristenseizoen) ook met de meeste ruimte per inwoner: slechts 25 mensen delen er één vierkante kilometer land. In Den Haag, de gemeente met de hoogste dichtheid, zijn het er bijna 6.400. In totaal zijn er 95 gemeenten met een dichtheid van 1000 of meer inwoners per vierkante kilometer land, en in 21 daarvan komt de dichtheid zelfs op meer dan 3.000 uit. Het gezamenlijke inwonertal van de gemeenten met een dichtheid van 1000 of meer bedraagt bijna 8,6 miljoen, dat wil zeggen ruim 50% van de totale bevolking van Nederland. Zij wonen op nog geen 12% van het totale Nederlandse landoppervlak. Bovenaan de ranglijst van steden met een hoge dichtheid bevinden zich dus veel steden die een relatief kleine oppervlakte hebben en sommige daarvan grenzen aan andere dichtbevolkte gemeenten. Voorbeelden hiervan zijn Leiden, Haarlem, Capelle aan den IJssel, Delft, Schiedam en Gouda.