Hoogspanningsleidingen, 2008 - 2012

Energienetwerk: transportnetwerk is gegroeid, koppelnet niet

In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) wordt aangegeven dat energiezekerheid een belangrijk economisch goed is. Daarom is de opwekking en distributie van elektriciteit via een hoofdnetwerk van centrales en hoogspanningsleidingen van nationaal belang.
Om de bestaande energie infrastructuur geschikt te maken voor decentrale opwekking van elektriciteit, aan te sluiten op internationale elektriciteitsverbindingen en nieuwe productielocaties te verbinden, zorgt het Rijk voor het ruimtelijk mogelijk maken van tracés voor nieuwe hoogspanningsverbindingen van 220 en 380 kV (samen het nationale koppelnet) en voor nieuwe locaties (>500mW) voor opwekking van elektriciteit (nieuwe centrales).
In de periode 2008-2010 is de lengte van het koppelnet toegenomen met ongeveer 90 km tot een totaal van 2.890 km. De lengte van het transportnetwerk (50/110/150 kV) is met ongeveer 310 km toegenomen.
Voor deze indicator is verder gekeken naar de ontwikkeling van het aantal woningen binnen de zones rond hoogspanningslijnen. Er is niet nagegaan of er voldoende ruimte reserveringen voor hoogspanningsleidingen en centrales binnen bestemmingsplannen worden opgenomen. Deze proces benadering valt buiten de scope van deze indicator.

Ruimtelijke ontwikkelingen in de indicatieve zones is beperkt gebleven

Het ministerie van IenM heeft als doel geen "gevoelige bestemming" (woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen) toe te kennen aan locaties met een elektromagnetische belasting van meer dan 4 microtesla. Deze norm leidt tot "specifieke zones" waarbinnen deze bestemmingen bij voorkeur gemeden worden. Deze specifieke zones zijn echter maar voor enkele plekken bekend, omdat ze op basis van metingen worden bepaald. Uitgaande van de netkaart en de spanning van de lijnen heeft het RIVM "indicatieve zones" bepaald, gebaseerd op gemiddelde waarden, waarbinnen de 4 microtesla norm mogelijk niet gehaald wordt. Of een locatie binnen deze zone wel of niet voldoet aan de norm kan alleen bepaald worden door specifieke metingen ter plekke.
De resulterende kaart met per hoogspanningslijn een indicatieve zone is gebruikt als basis voor het vaststellen van ruimtelijke ontwikkelingen binnen die zones. De indicatieve zones voor 380kV-lijnen lopen uiteen van 115 meter tot 215 meter aan weerszijden van de hoogspanningsleiding, afhankelijk van de karakteristieken van de lijn, terwijl de zones voor 220 kV-lijnen uiteenlopen van 45 meter tot 2 x 125 meter aan weerszijden De indicatieve zones langs de 220 kV-tracés betreffen 60 meter aan beide zijden.
In totaal zijn er in de periode 2000-2012 in heel Nederland ongeveer 8500 woningen binnen indicatieve zones gebouwd. Het grootste deel hiervan (ruim 1800 woningen) is terechtgekomen in Nesselanden (Rotterdam) gevolgd door Haarlemmermeer en Almere (beiden ruim 500). Er zijn stroken in nieuwbouwlocaties vrijgehouden waar de hoogspanningsleidingen overheen lopen. Hier is de afstand tot de woningen ongeveer 50 meter.
Het aantal woningen dat in Nederland gebouwd wordt kent een neerwaartse trend. Deze zet zich ook door in het aantal woningen dat binnen indicatieve zones gebouwd wordt. Tussen 2010 en 2012 zijn bijna 800 nieuwe woningen gerealiseerd binnen de indicatieve zones.

Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

• Vergroten van de concurrentiekracht door het versterken van de ruimtelijk-economische structuur van Nederland
• Nationaal Belang: Ruimte voor het hoofdnetwerk voor (duurzame) energievoorziening en de energietransitie.