Veiligheid primaire waterkeringen, 2001 - 2013

Veiligheid primaire waterkeringen en waterkerende kunstwerken 2001 - 2013; meer inzicht meer gebreken

Met de Verlengde derde toetsing primaire waterkeringen (Inspectie Leefomgeving en Transport 2013) is - ten opzichte van de derde toetsronde (2011) - de dijk- en duinlengte waar 'nader onderzoek' nodig is, afgenomen van 234 in 2011 naar 39 kilometer in 2013. Het aantal waterkerende kunstwerken waar nader onderzoek nodig was, is afgenomen van 375 naar 110. Het totaal aantal waterkerende kunstwerken dat is beoordeeld is daarmee toegenomen van 1458 in 2011 tot 1777 in 2013; dit doordat in eerdere toetsingsronden niet alle waterkerende kunstwerken in Limburg zijn meegenomen.

Het aantal kilometer dijken en duinen én het aantal waterkerende kunstwerken dat is goedgekeurd, is verder toegenomen. Het aantal primaire waterkeringen (dijken en duinen) dat voldoet is toegenomen van 2308 km in 2011 tot 2408 km in 2013. Het aantal waterkerende kunstwerken dat voldoet is toegenomen van 756 naar 868.
Dat kan zowel komen door een verbetering van al eerder beoordeelde dijken, duinen en kunstwerken, als doordat aanvullend beoordeelde dijken, duinen en kunstwerken aan de norm voldeden.

Met de verlengde derde toetsing is de categorie 'nader onderzoek nodig', waarvoor nog geen gegevens beschikbaar waren, voor een groot deel weggewerkt. Maar daarmee blijkt ook het aantal kilometer dijken en duinen (figuur 3.8) en het aantal waterkerende kunstwerken (figuur 3.9) dat niet aan de norm voldoet, te zijn toegenomen. Meer inzicht in faalmechanisme van waterkeringen en waterkerende kunstwerken en de toename van met name het aantal kunstwerken dat getoetst wordt, heeft er toe geleid dat er meer waterkeringen en kunstwerken niet voldoen aan de gestelde normen.

Het aantal km primaire waterkeringen dat niet voldoet is toegenomen van 15 % (549 km) in 2001, 19% (680 km) in 2006, 33% (1225 km) in 2011 tot 35% (1302 km) in 2013.
Het ruimtelijke beeld over de toestand van primaire waterkeringen laat zien dat dijken die niet aan de veiligheidsnorm voldoen vooral liggen in Zeeland, het IJsselmeergebied en in het rivierengebied. De primaire waterkerende kunstwerken die niet aan de veiligheidsnorm voldoen liggen vooral in IJsselmeergebied, in het westen van het land o.a. langs de Lek en in het noorden van Limburg langs Maas.

Het aantal waterkerende kunstwerken dat niet aan de norm voldoet, blijkt ruim te zijn verdubbeld van 335 ofwel 23% in 2011 tot 799 ofwel 45% in 2013. Dit aantal kan nog verder toenemen omdat voor 110 kunstwerken nader onderzoek nodig is.
De waterkerende kunstwerken die niet aan de norm voldoen, komen vooral voor langs het IJsselmeer, Noordzeekanaal, Amsterdam-Rijnkanaal, Hollandse IJssel, Lek en Maas. Deze toename is mede verklaarbaar door toevoeging van dijkringen in Limburg en Noord-Brabant na de tweede Landelijke Rapportage Toetsing in 2006.
In de nulmeting van deze monitor was al aangegeven dat de periodieke toetsing van primaire waterkeringen niet langer om de zes, maar om de twaalf jaar zal plaatsvinden. Dat betekent dat deze indicator in deze monitor voorlopig niet meer kan worden geactualiseerd.
In het kader van het HoogWaterBeschermingsProgramma (HWBP) kunnen de gesignaleerde gebreken aangepakt worden. Niet duidelijk is of er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn voor de uitvoering van het HWBP.

Wet op de Waterkering

Het huidige veiligheidsbeleid is vastgelegd in de Waterwet (2009). Hierin zijn normen opgenomen voor dijkringgebieden: overstromingsgevoelige gebieden, die als één dijkring worden beschermd. Het huidig veiligheidsbeleid richt zich op het voldoen aan deze wettelijke veiligheidsnormen.

Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

• Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuur-historische waarden behouden zijn (leefbaar en veilig)
• Nationaal Belang: Ruimte voor waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening en kaders voor klimaatbestendige stedelijke (her)ontwikkeling