Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater

Toestand natuurkwaliteit in meeste oppervlaktewateren is slecht tot matig

De natuurkwaliteit is in de meeste oppervlaktewateren slecht tot matig. Dit is bepaald aan de hand van de macrofauna-maatlat van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Macrofauna zijn kleine, maar met het blote oog zichtbare, ongewervelde dieren (insecten, slakken, etc) die in het zoete oppervlaktewater leven. Van elk meetpunt is de aanwezige macrofauna vergeleken met de referentie voor natuurlijke wateren. De meeste wateren hebben een slechte tot matige natuurkwaliteit. Slechts een klein deel van de wateren heeft een goede natuurkwaliteit. Deze goede natuurkwaliteit komt voor langs de grens met Duitsland, de sprengen van de Veluwe (gegraven beken), de Wieden en Weerribben, bij brakke wateren in Zeeland en langs de Overijsselse Vecht.

Nauwelijks verbetering gedurende 15 jaar

Tussen de gegevens van de periode 1991-1995 en 2001-2005 is nauwelijks een verschil in natuurkwaliteit. Alleen voor stromende wateren en sloten is een lichte verbetering te zien. In vennen is juist sprake van een achteruitgang, maar deze resultaten betreffen een klein aantal vennen. In deze periode is de waterkwaliteit van de meeste wateren weliswaar verbeterd, maar dat heeft niet geleid tot een verbetering van de natuurkwaliteit. Het herstel van natuurkwaliteit kan veel tijd kosten, bijvoorbeeld bij meren door de voedselrijke bodem die aanwezig is en voor nalevering van nutriënten zorgt. Inrichting en beheer van oppervlaktewater is ook heel belangrijk voor een goede natuurkwaliteit, maar hiervoor zijn slechts beperkt maatregelen uitgevoerd.

Beleidsdoelen verschillen per watertype

In de KRW zijn doelen geformuleerd voor het oppervlaktewater. De score op de maatlat wordt uitgedrukt in de Ecologische Kwaliteit Ratio (EKR). De KRW maakt onderscheid in natuurlijke, sterk veranderde en kunstmatige wateren. Kunstmatige wateren zijn aangelegd, zoals kanalen en sloten. Hiervoor kan geen natuurlijke referentie opgesteld worden, maar is een Maximaal Ecologisch Potentieel opgesteld (MEP). Voor de sterk veranderde wateren (b.v. beken die gekanaliseerd zijn of rechte oevers hebben) geldt een lager doel, het Goed Ecologisch Potentieel (GEP). Voor de natuurlijke wateren is de goede of zeer goede ecologische toestand het beleidsdoel, wat overeenkomt met een EKR van 0,6 of hoger.