Natura 2000 - Vogel- en Habitatrichtlijn gebieden en de EHS

Toestand Natura 2000

Natura 2000 is het netwerk van natuurgebieden in de Europese Unie, die worden beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Deze richtlijnen geven aan welke typen natuur en welke soorten moeten worden beschermd. De lidstaten wijzen daarvoor speciale beschermingszones aan en moeten instandhoudingsmaatregelen nemen om deze gebieden te beschermen.
De Nederlandse Natura 2000 gebieden beslaan momenteel ongeveer 1 miljoen hectaren (waarvan tweederde open water, inclusief de kustwateren). In Nederland maken de Habitatrichtlijn geheel en de Vogelrichtlijngebieden gedeeltelijk deel uit van de EHS.
Een deel van de Noordzee valt wel in Natura 2000 maar is in de figuur weggelaten.
De Natura 2000 gebieden omvatten vrijwel alle natuurgebieden in de duinen. Daarnaast zijn stuifzanden, moerassen en heide er relatief veel in opgenomen. Deze natuurtypen hebben allemaal een grote internationale waarde en Nederland bevat relatief veel van deze natuurtypen. Daarentegen zijn bossen ondervertegenwoordigd in de Natura 2000; Nederland bevat relatief weinig internationaal belangrijke typen.

Ontwikkelingen Natura 2000

De Natura 2000 gebieden liggen vrijwel geheel binnen de EHS en beslaan ongeveer de helft van het oppervlakte EHS op het land. Daarmee is er planologisch een goede relatie tussen de EHS en de Natura 2000.
Binnen de Natura 2000 gebieden worden 30 habitattypen onderscheiden. In Nederland worden 44 soorten broedvogels beschermd, 47 soorten van andere diergroepen en 5 plantensoorten.

• Beschermde soorten Vogel- en Habitatrichtlijn, 2013
• Lijst met EU-habitattypen

Beleidsdoelen

Er is geen beleidsmatige koppeling tussen deze en de natuurdoelen van de EHS. Wel geven de onder de natuurdoelen liggende natuurdoeltypen aan welk habitattype ze omvatten. Tevens zijn de VHR-soorten, met uitzondering van trekvogels, als doelsoorten in het beleid opgenomen (Bal et al., 2001). Echter, de natuurdoeltypen (en zeker de natuurdoelen) zijn veelal te breed gedefinieerd om sturend voor de habitattypen te zijn en de VHR-soorten vormen slechts een klein percentage van het totaal aantal doelsoorten.
De doelen van de VHR zijn niet te halen zonder aanvullend nationaal beleid.