Dikte van de ozonlaag, 1980- 2003

Dikte van de ozonlaag wereldwijd en boven Nederland

Uit metingen blijkt dat sinds 1980 de dikte van de ozonlaag zowel wereldwijd als boven Nederland is afgenomen. Dit komt door de toename van de concentratie van ozonlaagaantastende stoffen in de atmosfeer. De ozonlaag is vooral dunner geworden in de periode 1980-1990. Sinds het begin van de jaren negentig is de dikte stabiel gebleven op dit lagere niveau.In de periode 1997-2003 was de dikte van de ozonlaag wereldwijd en op gematigde breedten zoals Nederland circa 4-5% minder dan in de periode voor 1980. De afname in de dikte van de ozonlaag varieert met het seizoen: in de winter en voorjaar is de afname wat groter dan in de zomer en herfst.De meetgegevens zijn afkomstig van de NASA/TOMS satellieten. De gepresenteerde getallen wijken af die uit eerdere milieucompendia en van het in 2003 verschenen Scientific Assessment of Ozone Depletion van de WMO. Dit komt omdat recent de TOMS gegevens opnieuw gekalibreerd zijn. Uit de opnieuw gekalibreerde gegevens volgens TOMS versie 8 blijkt dat de afname mondiaal 4,5% is, tegen 3,5% volgens de oude kalibratie.

• Aantasting van de ozonlaag: oorzaken en effecten
• Concentratie ozonlaagafbrekende stoffen, 1978-2021

Dikte van de ozonlaag boven de polen

Vooral bij de polen wordt sinds 1980 de ozonlaag sterk aangetast. Bij de Zuidpool is er sinds het midden van de jaren negentig geen verdere afname waargenomen. In de maanden september en oktober is de ozonlaag gemiddeld 40% dunner dan vóór 1980. In enkele recente jaren met koude winters in het Noordpoolgebied is ook bij de Noordpool de ozonlaag tot circa 30% dunner geweest. In het algemeen laat de verdunning bij de Noordpool grotere variaties van jaar op jaar zien dan die bij de Zuidpool. Ook is de ozonlaag bij de Noordpool dikker dan bij de Zuidpool.

Herstel ozonlaag

Waarschijnlijk is de piek in de stratosfeer van stoffen die de ozonlaag aantasten nu vrijwel bereikt. Hierdoor kan op termijn herstel van de ozonlaag gaan optreden. Naar verwachting zal dit herstel echter niet zichtbaar worden voor 2010. Een volledig herstel zal nog meer dan 50 jaar duren.De toename van broeikasgassen in de atmosfeer leidt tot afkoeling van de stratosfeer en kan mogelijk het herstel van de ozonlaag beïnvloeden. De verwachting is dat daardoor ozon minder snel wordt afgebroken in de hogere stratosfeer. Maar door onzekerheid over het effect van afkoeling op ozon in de lagere stratosfeer, is het effect voor de ozonlaag als geheel nog niet goed bekend. Het effect kan zowel positief als negatief zijn.

• Concentratie ozonlaagafbrekende stoffen, 1978-2021

Effecten op mens en milieu

Door de afgenomen hoeveelheid ozon in de stratosfeer is de UV-straling toegenomen. Deze toename veroorzaakt tal van schadelijke effecten voor gezondheid en milieu, waaronder extra gevallen van huidkanker.

• Extra huidkankerrisico in Europa door toename UV-straling, 1980-2006

Het Montreal Protocol

Het internationale beleid heeft tot doel het beperken of stopzetten van de productie en het gebruik van stoffen die de ozonlaag aantasten. Dit doel is in 1987 vastgelegd in het zogenaamde Montreal Protocol. De landen die het protocol hebben ondertekend, hebben zich verplicht om vanaf 1996 geen chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) meer te gebruiken. Voor ontwikkelingslanden geldt deze verplichting vanaf 2010. In het protocol is het gebruik van HCFK's nog een reeks van jaren toegestaan.

• Aantasting van de ozonlaag: beleid