Relatie ontwikkelingen emissies en milieukwaliteit

Stikstofoxiden

De ontwikkeling in de concentraties van stikstofoxiden (NO_x) in drukke straten loopt in de pas met de ontwikkeling van de verkeersemissies in steden. Alleen zijn de concentraties de laatste jaren sterker gedaald dan de gerapporteerde emissies. De grootschalige concentratie van stikstofoxiden daalt, gemiddeld over Nederland, wel met hetzelfde tempo als de emissies.

Zwaveldioxide

Voor zwaveldioxide (SO₂) lopen emissies in Noordwest-Europa en concentraties in Nederland even sterk naar beneden. De pieken in de concentratie komen door verhoogde concentraties tijdens vorstperioden. Door het grootschalige verspreidingspatroon van zwaveldioxide zijn de emissies in Noordwest-Europa bepalender voor de concentraties in Nederland dan de Nederlandse emissies. In 2007 is de gemeten SO₂ concentratie 25% lager dan in 2006. De oorzaak hiervan is niet bekend.

Fijn stof

Bij fijn stof (PM₁₀) is de relatie tussen emissies en concentraties minder eenvoudig te leggen. De vergelijking is daarom onzekerder. Berekening van de concentraties met atmosferische verspreidingsmodellen geven ongeveer de helft van de gemeten regionale concentraties van fijn stof. Dit verschil wordt grotendeels veroorzaakt door natuurlijke bronnen, waarvan de emissies niet goed bekend zijn. Onderzoek heeft geleerd dat er een redelijk sluitende balans van de herkomst van fijn stof is. De vergelijking tussen emissies en gemeten concentraties voor fijn stof wordt tevens bemoeilijkt, doordat een deel van fijn stof in de lucht wordt gevormd door de reactie van stikstofoxiden (NO_x), ammoniak (NH₃) en zwaveldioxide (SO₂). Deze vormingsprocessen verlopen niet geheel evenredig met de emissies.

Ammoniak

Het dalende verloop van de emissie van ammoniak (NH₃) tot ongeveer 2000 wordt teruggevonden in het concentratieverloop. Vanaf dat jaar vertonen de emissies en metingen geen duidelijke op- of neergaande trend. Het concentratieverloop wordt mede beïnvloed door meteorologische omstandigheden. Deze kunnen sterk van jaar tot jaar verschillen en kunnen de trend in de emissies maskeren. De afgelopen jaren was er altijd een verschil van circa 25% tussen de gemeten en berekende concentraties van ammoniak. Dit werd ook wel het 'ammoniakgat' genoemd. Door nieuwe inzichten in de depositiesnelheid van ammoniak, als resultaat van lopend onderzoek, is het ammoniakgat weggewerkt. Bij de depositieberekeningen van ammoniak voor Nederland werd overigens altijd al gecorrigeerd voor dit verschil.