Belasting van het rioolstelsel, 1990-2021

Wat zijn de belangrijkste bronnen van de belasting van het rioolstelsel?

De belasting van het rioolstelsel bestaat uit:

• de emissies via een rioolaansluiting vanuit bedrijven en consumenten;
• afspoeling met hemelwater vanaf gerioleerd verhard oppervlak (wegen, daken) van verontreinigingen veroorzaakt door atmosferische depositie, (weg)verkeer, corrosie van metalen en straatvuil.

Voor fosfor en stikstof wordt ook de afspoeling van verhardingen naar het rioolstelsel berekend, maar dat is een relatief kleine bron. Voor N-totaal bedraagt de bron afspoeling van verhard oppervlak 1,3 procent van de totale belasting op het riool, voor P-totaal is dit 2,3 procent. Het gaat daarbij om bronnen als bladval, depositie, uitspoeling zand en grond en urine en uitwerpselen van dieren.

Consumenten hebben het grootste aandeel in de belasting van het rioolstelsel

Bij vrijwel alle stoffen is het aandeel van de consumenten het grootst. De emissies van geneesmiddelen op riool zijn vrijwel volledig afkomstig van consumenten. Deze emissies stijgen licht en houden gelijke tred met de bevolkingsgroei. Bij deze versie van de indicator zijn de cijfers van de consumenten voor 2021 echter door-gekopieerd uit 2020 en is die trend niet zichtbaar.
Bij de PAK's en zink zijn ook de emissies uit de doelgroep verkeer en vervoer van belang. Via slijtage van banden en remmen en lekkage van olie komen deze emissies via afspoelend hemelwater in het riool. Deze emissies houden gelijke tred met de geleidelijke toename van het verkeer en zijn daarom stabiel in de tijd of stijgen soms licht. Relevante bronnen voor nikkel, stikstof en fosfor zijn de industrie en de afvalverwerking.
Ook voor gewasbeschermingsmiddelen en biociden naar het riool geldt dat de cijfers voor 2021 zijn door-gekopieerd uit 2020. Voor de herbiciden glyfosaat en MCPA was het gebruik in het stedelijk groenbeheer een belangrijke bron voor belasting van het riool, maar vanaf maart 2016 mogen professionele gebruikers bij het stedelijk groenbeheer geen gewasbeschermingsmiddelen meer op een verharde ondergrond gebruiken. Deze ontwikkeling is duidelijk zichtbaar in de trend van de cijfers van Glyfosaat en MCPA. Vooruitlopend op het verbod was het verbruik van deze middelen in 2015 ook al lager. Het biocide Imidacloprid komt voornamelijk via gebruik van dit middel bij (huis)dieren in het riool terecht.
Zie ook de grafiek Belasting van het rioolstelsel naar herkomst in de indicator Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2022

• Bestrijdingsmiddelengebruik door de overheid

Maatregelen

De afgelopen decennia zijn de meeste, relatief gemakkelijk te nemen maatregelen al genomen. Bij de aanpak van diffuse bronnen is er sprake van complexe regelgeving en veel actoren, waardoor de emissies op riool nog niet echt dalen.

• Emissiereductiedoelstellingen water

Reductie van de emissies vindt plaats op de rioolwaterzuiveringsinstallaties

Voor de meeste stoffen geldt dat de emissies op het riool door behandeling op een rioolwaterzuiveringsinstallatie uiteindelijk fors verlaagd worden. De hoeveelheid die uiteindelijk het oppervlaktewater bereikt, is afhankelijk van de stof tussen de 50 en 90 procent lager dan de oorspronkelijke hoeveelheid die via het riool wordt aangevoerd op de rioolwaterzuivering.

• Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2022
• Impact rioolwaterzuivering op de belasting van het oppervlaktewater, 2022