Chemische waterkwaliteit KRW, 2021
De chemische waterkwaliteit oftewel de chemische toestand van het oppervlaktewater voldoet in 9% van de waterlichamen. De chemische waterkwaliteit wordt in de KRW-beoordeling bepaald door de aanwezigheid van 33 stoffen of groepen van stoffenstoffen die Europa-breed vaak aangetroffen worden. Een onvoldoende kwaliteit wordt meestal veroorzaakt doordat één of twee stoffen niet aan de norm voldoen.
Methode chemische toestand
In de KRW-beoordeling bestaan twee kwaliteitselementen voor toxische stoffen: de chemische kwaliteit, voor stoffen die Europa-breed vaak worden aangetroffen ('prioritaire stoffen'),en de kwaliteit van de 'specifiek verontreinigende stoffen' die momenteel op de schaal van stroomgebieden worden beoordeeld. Het voorliggende overzicht betreft de chemische kwaliteit, daarvoor zijn normen op Europees niveau vastgesteld, De lijst van Europees vastgestelde chemische stoffen bevat ruim 50 stoffen of groepen van stoffen, daarvan de eerste groep, genummerd 1 tot en met 33, zijn opgenomen in de beoordeling van de chemische kwaliteit. Maar deze stoffen zijn niet overal gemeten, gemiddeld zijn er 38 stoffen beoordeeld.
Beoordeling oppervlaktewater voor de chemische waterkwaliteit
De chemische waterkwaliteit op basis van de prioritaire stoffen is in 2021 in 90% van de waterlichamen onvoldoende. Deze gegevens zijn van de rapportage aan de EU van 2021 en worden vergeleken met de rapportage van 2015. De huidige gegevens kunnen niet worden vergeleken met de rapportage van 2009 door verschillen in monitoringsmethoden. De stoffen die een overschrijding van de norm geven:
| 2021 | 2015 | |||||
| stof | naam | Ubiquitair | aantal | % voldoet | aantal | % voldoet |
| sPBDE6 | som PBDE28,47,99,100,153, 154 | Ja | 735 | 20 | 453 | 100 |
| Hg | kwik | Ja | 397 | 53 | 536 | 77 |
| BghiPe | benzo(ghi)peryleen | Ja | 533 | 65 | n.b. | |
| TC4ySn | tributyltin (kation) | Ja | 367 | 69 | 424 | 79 |
| Flu | fluorantheen | Nee | 679 | 71 | 563 | 51 |
| BbF | benzo(b)fluorantheen | Ja | 721 | 79 | n.b. | |
| BaP | benzo(a)pyreen | Ja | 625 | 93 | 627 | 65 |
| BkF | benzo(k)fluorantheen | Ja | 742 | 94 | n.b. | |
| Ni | nikkel | Nee | 742 | 97 | 642 | 81 |
| Cd | cadmium | Nee | 695 | 98 | 617 | 98 |
| HxClbtDen | hexachloorbutadieen | Nee | 651 | 99 | 581 | 98 |
| sHCH4 | som a-, b-, c- en d-HCH | Nee | 716 | 100 | 563 | 99 |
Aantal = aantal waterlichamen, n.b. = niet bekend
Onder de beoordeelde prioritaire stoffen bevindt zich een zevental zogenoemde ubiquitaire stoffen. Dat zijn stoffen die niet meer geloosd worden, maar die door nalevering uit bijvoorbeeld het sediment nog lange tijd in het water kunnen worden aangetroffen. Een voorbeeld hiervan is tributyltin, waarbij in de kustwateren vrijwel altijd de norm wordt overschreden. Tributyltin werd gebruikt als aangroei-werende verf bij boten. Tributyltin leidt tot morfologische veranderingen bij slakken en is inmiddels verboden. Ook kwik en de prioritaire PAK's zijn ubiquitair, behalve fluorantheen. Bij de meeste waterlichamen waar de chemische kwaliteit niet voldoet, gaat het om 1 of 2 stoffen of groepen van stoffen, maar er zijn ook 86 waterlichamen waar 5 of meer stoffen of groepen van stoffen niet voldoen.
Verandering van de chemische waterkwaliteit
De beoordeling van de chemische kwaliteit in 2021 laat ten opzichte van 2015 een groter aantal overschrijdingen van de norm zien: zowel bij meer stoffen als bij meer waterlichamen wordt de norm overschreden. Toch betekent dat niet dat de chemische waterkwaliteit daadwerkelijk achteruit gaat. Veranderingen in meet programma's, analyse methoden en normstelling kunnen hier ook de oorzaak van zijn.
Bronnen
- Helpdesk Water (Kaderrichtlijn Water)
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2022. Stroomgebiedbeheerplannen Rijn, Maas, Schelde en Eems 2022-2027.
- Gaalen, F.W. van et al. (2020), Nationale analyse waterkwaliteit, Den Haag: PBL.
- Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA)
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Chemische waterkwaliteit KRW, 2021
- Omschrijving
- De beoordeling van de kwaliteit van het oppervlaktewater in de KRW is opgebouwd uit een aantal kwaliteitselementen. Hier is een overzicht gepresenteerd van het kwaliteitselement van de chemische kwaliteit gebaseerd op de prioritaire stoffenstoffen die Europa-breed vaak worden aangetroffen. De gepresenteerde resultaten zijn de resultaten van de tussenbeoordeling van de vastgestelde KRW rapportages. Deze resultaten zijn afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL, auteur Peter van Puijenbroek
- Berekeningswijze
- De beoordeling is onderdeel van de KRW evaluatie, zoals vastgelegd door de Europese Commissie. EC (2000). Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for community action in the field of water policy. Brussels, European Community.De normen van de KRW voor de stoffen zijn te vinden op: http://www.rivm.nl/rvs/In de lijst van de stoffen of groepen van stoffen wordt onderscheid gemaakt in de nummers 1 - 33 en 34 - 45. De stoffen met nummer 1 - 33 worden meegenomen in de beoordeling van de chemische kwaliteit. Dit zijn overigens meer dan 33 stoffen. De stoffen met nummer 34 - 45 worden wel gemeten en hebben een Europees vastgestelde norm, maar worden niet meegenomen bij de beoordeling van de chemische kwaliteit.
- Basistabel
- Beoordeling van de waterlichamen voor alle maatlatten. Tussentijdse resultaten afkomstig van http://www.waterkwaliteitsportaal.nl/, data gedownload mei 2022. Deze beoordelingen zijn gebaseerd op metingen van 2018-2021.
- Geografische verdeling
- Nederland. Bij de chemische kwaliteit wordt ook een brede strook van de Noordzee beoordeeld, waardoor er 4 waterlichamen meer zijn dan bij de ander KRW indicatoren.
- Verschijningsfrequentie
- Eens per 6 jaar wordt gerapporteerd.
- Achtergrondliteratuur
- Stoffen van het besluit kwaliteitseisen monitoring water https://wetten.overheid.nl/BWBR0027061/2017-01-01
- Betrouwbaarheidscodering
- Dit zijn de resultaten van de Stroomgebiedbeheerplannen.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2022). Chemische waterkwaliteit KRW, 2021 (indicator 1566, versie 05, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
